Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Głubczycach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Głubczycach, III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Daria Dusanowska

Protokolant: Monika Maleńczak

po rozpoznaniu w dniach 06 lipca 2017 roku, 21 września 2017 roku, 14 grudnia 2017 roku w G.

na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego M. Z. (1) reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową E. D.

przeciwko Z. Z. (1)

o alimenty

I.  zasądza od pozwanej Z. Z. (1) na rzecz małoletniego powoda M. Z. (2) alimenty w kwocie po 150,00 zł (sto pięćdziesiąt złotych) miesięcznie, płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki małoletniego powoda E. D., począwszy od dnia 21 grudnia 2017 r.,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu,

IV.  odstępuje od obciążania pozwanej nieuiszczonymi kosztami sądowymi, obciążając nimi w całości Skarb Państwa,

V.  przyznaje adwokatowi H. P., prowadzącej Kancelarię Adwokacką w G., od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Głubczycach kwotę 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote i 80/100) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu w postępowaniu sądowym, w tym kwotę 13,80 zł (trzynaście złotych i 80/100) tytułem 23% stawki podatku od towarów i usług,

VI.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 17/17

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym do tutejszego Sądu przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda M. Z. (1) E. D. wniosła o zasądzenie od pozwanej Z. Z. (1) na rzecz powoda alimentów w kwocie po 450,00 zł miesięcznie, począwszy od dnia złożenia pozwu, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat oraz o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazano, iż małoletni powód M. Z. (1) jest synem Z. Z. (2), a pozwana jest jego babką ze strony ojca. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Głubczycach na rzecz powoda zasądzono alimenty w kwocie 200,00 zł miesięcznie, a w ich miejsce ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Prudniku ojciec powoda zobowiązał się do płacenia alimentów w kwocie po 450,00 zł miesięcznie. Z. Z. (2) pomimo prowadzonej egzekucji od wielu lat nie czyni zadość swojemu obowiązkowi alimentacyjnemu, a matka powoda nie jest w stanie w całości pokrywać jego usprawiedliwione potrzeby. Przedstawicielka ustawowa podała, iż miesięczny koszt utrzymania małoletniego oscyluje w granicach 1.000,00 zł, zaś jej dochody wynoszą 1.536,74 zł. Matka powoda nie korzysta z pomocy społecznej z uwagi na przekroczenie progu dochodowego. Z kolei źródłem utrzymania pozwanej jest emerytura, pozwana nie utrzymuje żadnych kontaktów z małoletnim.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. Z. wniosła o jego oddalenie i zasądzenia kosztów postępowania na swoją rzecz.

W uzasadnieniu wskazano, iż do świadczeń alimentacyjnych względem powoda zobowiązani w pierwszej kolejności są jego rodzice. Matka małoletniego pracuje i uzyskuje średnie miesięczne wynagrodzenie w kwocie 1.550,00 zł netto. Powód zamieszkuje wspólnie z matką oraz babką macierzysta, która uzyskuje emeryturę w kwocie 1.393,36 zł. Zdaniem pozwanej sytuacja majątkowa matki powoda pozwala sprostać obowiązkowi utrzymania i wychowania małoletniego. Ponadto pozwana zarzuciła, iż jej sytuacja majątkowa i zarobkowa nie pozwala na zapłatę alimentów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni M. Z. (1) urodzony (...) jest synem Z. Z. (2) i E. D..

Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Prudniku sygn. akt VIII RC 203/13 z dnia 23 października 2013 r. Z. Z. (2) zobowiązał się łożyć na rzecz małoletniego powoda M. Z. (1) alimenty w kwocie 450,00 zł miesięcznie począwszy od dnia 01 października 2013 r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, w miejsce alimentów ustalonych wyrkiem Sądu Rejonowego w Głubczycach z dnia 02 listopada 2005 r. sygn. akt RIIIC 53/05, na co E. D. wyraziła zgodę.

dowód: odpis skrócony aktu urodzenia karta 4 akt,

wyciąg z protokołu karta 8 akt,

Pomimo zawartej ugody, Z. Z. (2) nie czyni zadość obowiązkowi alimentacyjnemu, a prowadzona względem niego z powyższego tytułu przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Głubczycach G. S. egzekucja w sprawie o sygn. akt Kmp 58/13 jest od stycznia 2014 r. bezskuteczna. Ojciec małoletniego w żaden sposób nie partycypuje w kosztach utrzymania M. Z. (1), nie utrzymuje z nim również kontaktów.

Z. Z. (2) nie ma majątku.

dowód: - zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji karta 9-10 akt,

- zeznania przedstawicieli ustawowej E. D. karta 136-137 akt,

- zeznania świadka H. W. karta 135 akt,

M. Z. (1) ma 16 lat, jest uczniem II klasy Gimnazjum. Ma problemy z matematyki, fizyki, chemii, ze względu na sytuację majątkową aktualnie nie pobiera żadnych korepetycji. Miesięczny koszt utrzymania małoletniego oscyluje w wysokości około 1.000,00 zł, na która to kwotę składają się: koszty wyżywienia w kwocie około 500 zł, ubrania w kwocie około 200,00 zł, środków higienicznych i dermatologicznych w kwocie około 100,00 zł, zakup niezbędnych suplementów diety w kwocie około 40,00 zł, koszty edukacji i rozrywki, zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Powód cierpi na chorobę immunologiczną, zalecone jest przyjmowanie przez niego pokarmów wysokiej jakości. Małoletni ma atopową skórę, co wymaga odpowiedniej pielęgnacji.

Małoletni mieszka wraz z matką i babką macierzystą w mieszkaniu komunalnym w K., składającym się z trzech pokoi, kuchni, łazienki+wc o powierzchni użytkowej 67,00m ². Czyn najmu wynosi 372,19 zł. Ponadto przedstawicielka ustawowa uiszcza następujące opłaty: gaz – 108,32 zł, energia elektryczna 67,00 zł, internet 110,00 zł, zakup węgla – 850,00 zł na sezon zimowy.

E. D. ma 44 lata, z wykształcenia jest kucharzem, zatrudniona jest w Miejsko – Gminnym Ośrodku (...) w K. na stanowisku sprzątaczki za wynagrodzeniem w kwocie 1.550,00 zł netto. Gospodarstwo domowe prowadzi wspólnie z synem, nie pobiera żadnych świadczeń z pomocy społecznej z uwagi na przekroczenie kryterium dochodowego. Przedstawicielka ustawowa poza małoletnim nie ma innych osób na utrzymaniu. E. D. cierpi na dyskopatię wielopoziomową, niedoczynność tarczycy, co wiąże się z koniecznością zakupu leków i maści. E. D. nie ma majątku.

Matka E. D. posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, uzyskuje świadczenie w kwocie 1.393,36 zł. Nie partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania, prowadzi osobne gospodarstwo domowe, czyni małoletniemu prezenty w postaci pieniędzy.

dowód: - umowa najmu karta 16 akt

- decyzje karta 11-12 akt, 114, 131-132 akt

- odwołanie karta 13 akt,

- potwierdzenia wpłat karta 17-18 akt,

- zaświadczenie lekarskie karta 22 akt,

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności karta 61 akt,

- potwierdzenie wypłaty karta 62 akt,

- potwierdzenia wpłat karta 108-112 akt,115 akt,

- zaświadczenia karta 113 akt,

- zeznania przedstawicieli ustawowej E. D. karta 136-137 akt,

- zeznania świadka P. D. karta 135-136 akt,

- zeznania świadka A. C. karta 136 akt,

Pozwana Z. Z. (1), babcia małoletniego od strony ojca, ma 75 lat, źródłem jej utrzymania jest emerytura w wysokości 1.441,74 zł. Pozwana wraz z synem Z. Z. (2) zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym o powierzchni 49,5 m ². Koszty z tytułu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wynoszą: 492,99 zł tytułem czynszu, gaz 55,72 zł, prąd 21,72 zł. Pozwana w 2016 r. zaciągnęła w Banku (...) kredyt w kwocie 10.674,85 zł, miesięczna rata z powyższego tytułu wynosi 344,45 zł. Z. Z. (2) nie partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania.

Pozwana uskarża się na dolegliwości ze stront kręgosłupa, reumatyzm, depresję.

Pozwana nie partycypuje w żaden sposób w kosztach utrzymania małoletniego, nie czyni prezentów, nie utrzymuje z nim jakichkolwiek kontaktów.

dowód: - odcinki wpłat karta 50 akt,

- decyzja ZUS karta 51 akt,

- odcinki wpłat karta 52 akt, 124-125,

- potwierdzenie stanu zadłużenia karta 53 akt,

- harmonogram spłat kredytu karta 126 akt,

- zeznania pozwanej Z. Z. (1) karta 137 akt,

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwości i wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron i które również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości. Sąd dał również wiarę osobowym źródłom dowodowym w postaci zeznań świadków i zeznań stron.

Stosownie do art. 129 § 1 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

§ 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Zgodnie z art. 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Jak wynika z powołanych przepisów, w pierwszej kolejności osobami zobowiązanymi do alimentacji dzieci są ich rodzice, a ich obowiązek alimentacyjny wyprzedza obowiązek alimentacyjny dziadków. Posiłkowy obowiązek krewnego dalszego wynikający z art. 132 k.r.o. i 129 § 1 k.r.o. powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. W odniesieniu do zobowiązanych do alimentacji w dalszej kolejności, stosuje się przepis art. 133 § 2, który stanowi, iż przesłanką obowiązku alimentacyjnego jest niedostatek uprawnionego. Przesłanką ustalenia alimentów od dziadków jest niedostatek uprawnionego, ale również zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego i ich usprawiedliwione wydatki.

Podkreślenia również wymaga, że zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych w dalszej kolejności, przy spełnieniu wymaganych przesłanek o których mowa w art. 132 k.r.i.o. odpowiadają za własne zobowiązanie. Obowiązek alimentacyjny nie przechodzi więc z jednej osoby na drugą. Zobowiązani w dalszej kolejności odpowiadają za dostarczenie uprawnionemu niezbędnych środków utrzymania tak długo, jak długo trwają przesłanki określone w omawianym przepisie.

W niniejszej sprawie rolą Sądu była przede wszystkim ocena, czy małoletni powód znajduje się w niedostatku, w tym sensie, że jej rodzice nie mają możliwości zaspokoić jego podstawowych usprawiedliwionych potrzeb, a więc takich, których zaspokojenie zapewni dziecku- odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Byt roszczenia alimentacyjnego i jego kształt, a ściślej – wysokość świadczenia pozostają zawsze w szczególnej zależności, z jednej strony od wagi potrzeb osoby uprawnionej oraz z drugiej, od możliwości majątkowych czy też płatniczych osoby zobowiązanej. Dlatego też, Sąd badał również, czy obowiązek alimentacyjny pozwanej w ogóle powstał i czy na jego realizację pozwalają majątkowe możliwości pozwanej, przy uwzględnieniu jej własnych usprawiedliwionych potrzeb.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 maja 1966 roku, jeśli jedno z rodziców jest całkowicie niezdolne do wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego – obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem wspólnych dzieci – spoczywa w zasadzie na pozostałym rodzicu. Dopiero gdyby zostało ustalone, że drugi z rodziców- mimo odpowiedniej staranności i wykorzystania wszystkich możliwości zarobkowych – nie jest w stanie w całości lub części sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dzieci mógłby znaleźć się w niedostatku – w grę wchodziłby subsydiarny obowiązek dalszych krewnych, a w szczególności dziadków (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 24 maja 1966r., (...) 89/66 , nie publ. ). Tak więc ciążący na rodzicach obowiązek utrzymania dzieci nie pozbawia dzieci prawa domagania się alimentów od dalszych wstępnych w przypadku, gdy rodzice nie są w stanie udzielać dzieciom wystarczających środków utrzymania i z tego powodu dzieci mogłyby znaleźć się w niedostatku.

W świetle całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, uznać należy, iż obowiązek alimentacyjny pozwanej Z. Z. (1) skonkretyzował się, albowiem małoletni powód jest w niedostatku, a ojciec powoda nie realizuje ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż prowadzona wobec Z. Z. (2) egzekucja alimentów jest całkowicie bezskuteczna, ojciec małoletniego w żaden sposób nie partycypuje finansowo w kosztach jego utrzymania, nie czyni również osobistych starań w zakresie opieki i wychowania małoletniego. Jednocześnie, zdaniem Sądu, mając na względzie możliwości majątkowe i zarobkowe matki małoletniego E. D., na której aktualnie spoczywa w całości ciężar utrzymania i wychowania powoda, stwierdzić należy, iż M. Z. (1) pozostaje w niedostatku. Otóż kierując się zasadami doświadczenia życiowego i logicznego myślenia, uwzględniając wiek małoletniego i normalne potrzeby dziecka w tymże wieku, poziom życia matki małoletniego, jego miesięczny koszt utrzymania należy określić na kwotę oscylującą w granicach 1.000,00 zł, na którą składają się koszty wyżywienia, ubrania, środki higieny, suplementy diety, lekarstwa, koszty edukacji małoletniego i dodatkowych zajęć. Matka małoletniego, pomimo wykorzystywania własnych możliwości zarobkowych, nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich usprawiedliwionych potrzeb syna, zapewniających - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. E. D. osiąga miesięczny dochód w kwocie 1.550,00 zł, co przy uwzględnieniu kosztów związanych z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych oraz własnych usprawiedliwionych potrzeb, nie wystarcza na pokrycie wszystkich usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, który jest aktualnie w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Podkreślenia dodatkowo wymaga, iż przedstawicielka ustawowa, z uwagi na nieznaczne przekroczenie ustawowego progu dochodu, nie korzysta z żadnych form pomocy społecznej, w szczególności nie korzysta ze świadczeń w ramach programu 500+, nie pobiera także świadczeń z funduszu alimentacyjnego, co wprawdzie nie wpływa na zakres świadczeń alimentacyjnych zgodnie z art. 135 § 3 k.r.o., jednakże bez wątpienia ma realny wpływ na materialną sytuację rodziny.

W tym stanie uznać należy, iż żądanie pozwu co do zasady zasługuje na uwzględnienie. Natomiast w zakresie wysokości żądanego do strony pozwanej świadczenia alimentacyjnego powództwo zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie.

Sąd w niniejszym składzie podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 8 października 1976 roku , III CRN 205/76, zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny babki nie polega na przerzuceniu na nią niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dzieci, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb (art. 135 § 1 k.r.o.).

Dokonując oceny możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanej, wskazać należy, iż Z. Z. (1) ma stałe źródło dochodu w postaci emerytury, którą uzyskuje w kwocie 1.441,74 zł. Mając zatem na względzie uzyskiwany dochód oraz koszty zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych w wysokości ok. 570,00 zł miesięcznie, koszty wyżywienia i ubrania, brak obowiązku alimentacyjnego względem innych osób, uznać należy, iż pozwana ma możliwość partycypacji w kosztach utrzymania małoletniego powoda poprzez uiszczanie na jego rzecz alimentów w wysokości po 150,00 zł miesięcznie. W ocenie Sądu powyższa kwota nie przekracza możliwości majątkowych i zarobkowych strony pozwanej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż pozwana nie tylko nie wspiera finansowo wnuka w jakikolwiek sposób, choćby przez upominki, prezenty z okazji świąt bądź urodzin, nie czyni również żadnych osobistych starań o jego utrzymanie i wychowanie, nie utrzymuje z nim także kontaktów. Tymczasem, jak zeznała na rozprawie pozwana, w stosunku do pozostałych wnuków i prawnuków czasem czyni na ich rzecz prezenty, wspierając ich w ten sposób finansowo. Jednocześnie syn pozwanej, będący ojcem małoletniego, na którym w pierwszej kolejności spoczywa obwiązek alimentacyjny i który nie realizuje go w żadnej mierze, mieszka wspólnie z pozwaną, nie partycypując w kosztach związanych z utrzymaniem mieszkania, w istocie pozostając na jej utrzymaniu pomimo, iż jest w wieku produkcyjnym, a w 2013 r. zobowiązał się dobrowolnie do uiszczania alimentów na rzecz syna w kwocie 450,00 zł miesięcznie. Zdaniem Sądu, zasądzenia od pozwanej na rzecz małoletniego alimentów w kwocie 150,00 zł nie wyłącza również okoliczność posiadania zadłużenia kredytowego, które nie może wyprzedzać zobowiązania alimentacyjnego. Ponadto wskazać należy, iż w istocie pozwana nie wyjaśniła na jakie potrzeby kredyt, który aktualnie spłaca został zaciągnięty – kredyt zaciągnięty w 2016 r. w kwocie 10.674,85 zł.

Reasumując poczynione rozważania, w ocenie Sądu żądanie pozwu zasługuje na uwzględnienie co do alimentów w kwocie 150,00 zł miesięcznie, płatnej z góry do dnia 15-go każdego miesiąca, do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Natomiast w pozostałym zakresie dalej idące powództwo – jako przekraczające możliwości majątkowe i zarobkowe pozwanej – podlega oddaleniu.

Datę początkową powstania zobowiązania alimentacyjnego Sąd określił na dzień 21 grudnia 2017 r. tj. dzień wydania orzeczenia w sprawie, przyjmując, iż zasądzenie alimentów począwszy od dnia wniesienia pozwu stanowiłoby dla pozwanej w istocie nadmierne obciążenie finansowe.

Rozstrzygnięcie zawarte w pkt III wyroku znajduje uzasadnienie w brzmieniu art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Biorąc pod uwagę charakter niniejszej sprawy, jak również nałożony na pozwaną obowiązek alimentacyjny, Sąd za uzasadnione uznał nie obciążanie pozwanej kosztami procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nieuiszczonymi kosztami sądowymi Sąd obciążył Skarb Państwa, odstępując od obciążania nimi pozwanej.

Orzeczenie w pkt V wyroku uzasadnia brzmienie § 4 ust. 3 i §10 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Mając na względzie powołane okoliczności, na podstawie wskazanych przepisów, orzeczono jak w sentencji wyroku.