Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Głubczycach

POSTANOWIENIE

Dnia 5 października 2023 roku

Sąd Rejonowy w G. I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Kamil Nowecki

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Barbara Kaźmierczak

po rozpoznaniu w dniu 21 września 2023 roku na rozprawie

sprawy z wniosku B. H. z udziałem J. H. (1)

o uzupełniający podział majątku wspólnego J. H. (1) i M. H. (1)

1.  ustala, że w skład majątku wspólnego uczestniczki postępowania J. H. (1) i spadkodawcy M. H. (1) wchodzą:

a)  środki pieniężne w kwocie 154 487,34 zł (sto pięćdziesiąt cztery tysiące czterysta osiemdziesiąt siedem złotych 34/100) z tytułu odkupienia S. (...),

b)  środki pieniężne w kwocie 95 042,64 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy czterdzieści dwa złote 64/100) z tytułu odkupienia S. (...),

c)  środki pieniężne w kwocie 27 416,34 zł (dwadzieścia siedem tysięcy czterysta szesnaście złotych 34/100) z tytułu odkupienia S. (...)

d)  środki pieniężne w kwocie 5 600,00 zł (pięć tysięcy sześćset złotych) znajdujące się na rachunku bankowym M. H. (1) w b. (...),

e)  środki pieniężne w kwocie 14 262,08 zł (czternaście tysięcy dwieście sześćdziesiąt dwa złote 08/100) znajdujące się na rachunku bankowym J. H. (1) w banku S. (...);

2.  ustala, że w udziały w majątku wspólnym są równe;

3.  dokonuje uzupełniającego podziału majątku wspólnego uczestniczki postępowania J. H. (1) i spadkodawcy M. H. (1) w ten sposób, że składnik majątku wymieniony w pkt 1 a, 1b, 1c, 1d, 1e postanowienia przyznaje na wyłączną własność uczestniczce postępowania J. H. (1);

4.  zasądza od uczestniczki postępowania J. H. (1) na rzecz wnioskodawczyni B. H. kwotę 130 404,56 zł (sto trzydzieści tysięcy czterysta cztery złote 56/100), tytułem spłaty jej udziału w spadku po M. H. (1), płatne w terminie jednego miesiąca od daty prawomocności postanowienia;

5.  oddala wniosek w pozostałym zakresie;

6.  kosztami postępowania obciąża uczestniczkę postępowania J. H. (1) pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie Referendarzowi Sądowemu.

Sygn. akt I Ns 179/22

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 19 sierpnia 2019 roku B. H. wniosła o ponowne dokonanie działu spadku i zniesienie współwłasności środków pieniężnych należących do spadkobiercy M. H. (1), z wyłączeniem dokonanych już czynności w sprawie sygn. akt (...), w której zawarto ugodę, podnosząc, że uczestniczka postępowania J. H. (1) zataiła część majątku objętego współwłasnością małżeńską jej oraz M. H. (1), po którym wnioskodawczyni nabyła spadek w całości. W kolejnych pismach doprecyzowała, że domaga się uzupełniającego podziału majątku wspólnego (dorobkowego) małżonków J. H. (1) i zmarłego w dniu 24 stycznia 2011 roku M. H. (1), objętego współwłasnością małżeńska majątkową w ten sposób, by ustalone w toku postępowania kwoty nie ujęte i wyjawione w postępowaniu, w którym zawarto ugodę, w połowie przyznać jej jako następczyni prawnej zmarłego M. H. (1). Wskazała też, że w skład pozostałego, a nie objętego do tej pory podziałem majątku wspólnego wchodzą kwoty pieniężne zgromadzone w dniu śmierci ojca na rachunkach bankowych na nazwisko J. H. (1) w B. (...) (wcześniej B. (...)), na których znajdowały się kwoty 14.000,00 zł i 14.000,00 euro oraz jednostki uczestnictwa w F. (...) na nazwisko J. H. (1), kwota 5.630,00 zł. na rachunku M. H. (1) w B. (...), którą J. H. (1) podjęła po śmierci męża i inne niewyjawione do tej pory składniki tymczasowo objęte postępowaniem komorniczym (poszukiwanie mienia zmarłego).

W odpowiedzi uczestniczka postępowania wniosła o oddalenie wniosku, podnosząc, że strony dokonały już działu spadku na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w G. w dniu 10.10.2012 r. w sprawie sygn. akt (...), w której to ugodzie wskazały, że nie wnoszą żadnych dodatkowych roszczeń, a zatem całość roszczeń wnioskodawczyni została wyczerpana w przedmiotowej ugodzie. Zaprzeczała jednocześnie, aby istniały dodatkowe składniki majątku niepodzielone, wskazując, że kwota 14 000,00 złotych na jej koncie obejmowała rentę inwalidzką przyznaną na rzecz jej chorego syna K. Ś., która to wpływała na to konto, kwota 14 000,00 euro pochodziła ze sprzedaży samochodu jeszcze podczas życia spadkodawcy, dodając, że z tej kwoty spadkodawca nakazał przekazać wnioskodawczyni połowę, co też się stało i B. H. otrzymała należną jej część, natomiast kwota uzyskana z (...) stanowiła odrębny majątek uczestniczki postępowania i nie podlega podziałowi w postępowaniu o dział spadku, gdyż jeszcze przed zawarciem małżeństwa z ojcem wnioskodawczyni sprzedała mieszkanie i pieniądze te trzymała na lokatach, po czym przelała je na fundusz ARKA.

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2019 r. skierowano strony postępowania do mediacji, lecz J. H. (1) nie wyraziła zgody na postepowanie mediacyjne.

W piśmie procesowym z 3 listopada 2022 roku wnioskodawczyni ostatecznie sprecyzowała swoje stanowisko w ten sposób, że domagała się ustalenia, że w skład majątku wspólnego jej ojca i uczestniczki chodzą:

- środki w kwocie 275.083,57 zł z tytułu z tytułu zakupu jednostek uczestnictwa T. (...);

- środki pieniężne w kwocie 14.000,00 Euro ze sprzedaży pojazdu marki V.;

- środki pieniężne w kwocie 5.600,00 zł znajdujące się na rachunku bankowym M. H. (1);

- środku w kwocie 14.262,08 zł znajdujące się na koncie bankowym uczestniczki;

- środku w kwocie 19.200,00 zł z tytułu czynszu hurtowni prowadzonej przez strony;

- sprzęty gospodarstwa domowego o wartości 5.200,00 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni B. H. jest córką M. H. (1), który zmarł 24 stycznia 2011 roku.

M. H. (1) w dniu 3 września 1988 roku zawarł związek małżeński z uczestniczką podstępowania J. H. (1). Małżonkowie pozostawali w ustawowej wspólności majątkowej.

Dowód: okoliczność bezsporna,

- kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa M. H. (1) i J. H. (1) – k. 158 akt

- odpis skrócony aktu zgonu – k. 11 akt (...) SR w P., VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z/s w G.

Postanowieniem z dnia 26 maja 2011 roku Sądu Rejonowego w G. w sprawie sygn. akt I Ns 105/11, stwierdzono, że spadek po M. H. (1) na podstawie testamentu z dnia 2 grudnia 2004 roku odziedziczyła córka B. H. w całości.

Dowód: okoliczność bezsporna,

- postanowienie SR w G. z dnia 26 maja 2011 roku w sprawie sygn. akt (...) – k. 5 akt

Następnie, postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2012 roku w sprawie (...) Sądu Rejonowego w G. orzeczono o sporządzeniu spisu inwentarza spadku po M. H. (1), jego dokonanie zlecając Komornikowi Sądowemu przy Sadzie Rejonowym w G. – W. N., który wykonał zlecenie w dniu 22.08.2012 roku.

Dowód: okoliczność bezsporna,

postanowienie k. 16 akt (...) SR w G.

dokumenty znajdujące się w aktach (...)

Strony na rozprawie w dniu 10 października 2012 roku w sprawie sygn. akt (...) zawarły ugodę, dokonując zgodnego zniesienia współwłasności prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w G., składającego się z działek (...) o łącznej powierzchni 0,0604 ha oraz prawa własności znajdujących się na tym gruncie budynku obiektu handlowego i urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość, objętych księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w G., prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w G., składającego się z działki (...) o powierzchni 0,0021 ha oraz prawa własności znajdującego się na tym gruncie budynku – garażu o powierzchni użytkowej 15,81m ^{( 2)} - stanowiącego odrębną nieruchomość, objętych księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w G., prawa użytkowania wieczystego gruntu położonego w G. przy ulicy (...), składającego się z działki (...) o powierzchni 0,0511 ha oraz prawa własności znajdującego się na tym gruncie budynku mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, objętego księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w G. oraz samochodu osobowego marki (...), rok prod. 2002, nr VIN (...), nr rej. (...). J. H. (1) zobowiązała się też zapłacić na rzecz uczestniczki postępowania B. H. kwotę 90.000,00 złotych tytułem spłaty jej udziału we współwłasności, na co uczestniczka postępowania wyraziła zgodę. Strony zgodnie oświadczyły, że nie zgłaszają w tym zakresie żadnych dodatkowych roszczeń.

Dowód: okoliczność bezsporna,

postanowienie SR w G. z dnia 10 października 2012 roku w sprawie sygn. akt (...) – k. 6-7 akt

W dniu 7 lutego 2013 roku B. H. w Sądzie Rejonowym w P., VI Zamiejscowym Wydziale Cywilnym z siedzibą w G. złożyła wniosek o nakazanie B. H. wyjawienia przedmiotów spadkowych. Wniosek ten został oddalony postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2013 roku w sprawie sygn. akt (...).

Dowód: okoliczność bezsporna,

- postanowienie SR w P. VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w G. z dnia 10 kwietnia 2013 roku – k. 41 akt (...) akt SR w P., VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z/s w G.

Postanowieniem z dnia 17 października 2019 roku Referendarz sądowy orzekający w Sądzie Rejonowym w G. w sprawie sygn. akt (...) postanowił sporządzić uzupełniający spis inwentarza majątku spadkowego po M. H. (1)

Dowód: okoliczność bezsporna,

postanowienie w sprawie (...) – k. 287 akt

W trakcie trwania małżeństwa z M. H. (1), dnia 8 września 1996 r. J. H. (1) sprzedała za cenę 18.000,00 złotych lokal mieszkalny na ulicy (...) w G., który nabyła w trakcie trwania związku małżeńskiego z J. Ś. za fundusze pochodzące z jej majątku odrębnego.

Dowód: akt notarialny – k. 160-163 akt

J. H. (1) wraz z mężem oraz D. Ś. prowadzili (...) w G.. Na koniec 2003 roku zysk (strata) netto wynosił 146.088,32 złotych, a na koniec 2007 roku – 56.442,42 zł. Później D. Ś. zrezygnowała ze swojej części w zamian za 80.000,00 zł., które J. i M. H. (1) jej przekazali.

Dowód: kserokopia dokumentów firmy(...)”– k. 170-174 akt

Protokół ze sprawy (...) SO w Opolu – k. 175-176 akt

W okresie od 31.12.2007 r. do 24.01.2011 r. uczestniczka postępowania posiadała w banku zachodnim trzy rachunki bankowe, o numerach: (...) w PLN, (...) w EUR, otwarty 23.02.2010 roku oraz (...) w EUR, jednak na tym rachunku w tym okresie nie odnotowano żadnych operacji.

Dowód: Pismo Banku (...) – k. 13 i 288 akt

W dniu 23 lutego 2010 roku J. H. (1) wpłaciła na rachunek nr (...) prowadzony w (...) w G., którego była posiadaczem, gotówkę w kwocie 14.000,00 euro.

Pieniądze te pochodziły ze sprzedaży pojazdu V. (...) nr silnika (...), który był wspówłasnością wspólników spółki cywilnej. Z kwoty tej uczestniczka postępowania na prośbę męża dała B. H. 3.000,00 euro, a resztę przelać na konto walutowe. Likwidacja spółki nastąpiła w 2007 roku. Majątek spółki został rozliczony w całości.

Dowód: historia rachunku – k. 15-16 i 289-290 akt

protokół przesłuchania świadka J. H. (1) w sprawie (...) – k. 164-165 akt

- kserokopia protokołu rozprawy apelacyjnej – k. 60-61 i 168 akt

- zeznania świadka D. Ś. k. 913-914, 00:15:05-00:26:48

Na rachunek J. H. (1) o numerze (...), prowadzony w (...) wpływało m.in. świadczenie z ZUS-u jej oraz syna K. Ś.. Na koncie tym na dzień 19.01.2011 roku pozostawało 14.262,08 złotych.

Dowód: historia rachunku – k. 17 i 291-292 akt

Decyzja ZUS – k. 342 akt

W dniu 24 stycznia 2011 roku M. H. (1) w (...) posiadał środki w kwocie 5 600,00 zł.

Bezsporne

J. H. (2) był właścicielem pojazdu T. (...).

Dowód: pismo z dnia 26 października 2022 r. ze Starostwa Powiatowego

J. H. (1) posiadała jednostki uczestnictwa funduszy zarządzanych przez (...) S.A. W dniu 30.11.2006 roku nabyła 4 089,9800 aktywnych jednostek za kwotę brutto 100 000,00, 2 305,7410 aktywnych jednostek za kwotę brutto 100 000,00 oraz 3 312,3550 aktywnych jednostek za kwotę brutto 100 000,00. Następnie w dniu 2.03.2007 roku – 2 760,2520 aktywnych jednostek za kwotę brutto 70 000,00 i 1 892,7440 aktywnych jednostek za kwotę brutto 60 000,00 zł. Jednostki te odkupiła kolejno w dniach 27.07.2007 roku za kwotę netto transakcji 30.000,00, 30.01.2008 roku za kwotę netto transakcji 100.000,00 zł, 21.04.2009 - za kwotę netto transakcji 14.999,00 zł, 9.02.2011 - za kwotę netto transakcji 154.487,34 zł i 9.02.2011 - za kwotę netto transakcji 95.042,64 zł. J. H. (1) środki te spożytkowała na bieżące potrzeby. Wartość jednostek uczestnictwa na dzień 9 lutego 2011 r. wynosiła 154 487,34 zł z tytułu (...), 95 042,64 zł z tytułu (...), 27 416,34 zł z tytułu (...)

Dowód: pismo (...) wraz z historia transakcji – k. 308- 309

zeznania J. H. (1) – k. 361-362 akt (min. 00:08:16-00:22:54 nagrania)

- opinia biegłego k. 744-746

Pomiędzy stronami toczyły się postępowania karne, przeciwko J. H. (1) było prowadzone postępowanie o przywłaszczenie pieniędzy pochodzących z najmu hurtowni w G. na ul. (...), które zostało umorzone oraz postępowanie o przywłaszczenie pieniędzy z konta M. H. (1) po jego śmierci, w którym uczestniczka postępowania przyznała, że wybrała po śmierci męża wypłaty kwoty 5.630,00 złotych z jego konta, a które umorzono wobec braku znamion czynu zabronionego.

Dowód: postanowienie o umorzeniu dochodzenia – k. 181-182 akt

postanowienie w sprawie (...) SR w G. – k. 186-187 i 294-297 akt

zeznania J. H. (1) – k. 361362 akt (min. 00:08:16-00:22:54 nagrania)

Przed Sądem Apelacyjnym we Wrocławiu sygn. akt (...) toczy się postępowanie o zachowek z powództwa J. H. (1) przeciwko B. H., która została zawieszona z uwagi na niniejsze postępowanie.

Dowód: okoliczność bezsporna

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie w przeważającej części.

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nie unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala Sąd (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.). Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.).

Zgodnie z art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zgodnie z art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne a art. 232 k.p.c. stanowi, iż strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W myśl wskazanych regulacji, to na wnioskodawczyni spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a więc okoliczności dotyczących składu i wartości majątku wspólnego, tego, ze uczestniczka postępowania, tego, że istotne składniki majątku zostały celowo zatajone lub pominięte.

Wnioskodawczyni udowodniła, że istnieją składniki majątku wspólnego J. H. (1) i M. H. (1), które zostały ukryte, a wchodziły w skład majątku wspólnego jej ojca i uczestniczki postepowania.

Strony dokonały częściowego podziału majątku wspólnego na rozprawie w dniu 10 października 2012 roku w sprawie sygn. akt (...). Sąd ustalił w niniejszym postępowaniu, że w skład majątku wspólnego uczestniczki postępowania J. H. (1) i spadkodawcy M. H. (1) wchodzą nierozliczone dotychczas:

a) środki pieniężne w kwocie 154 487,34 zł z tytułu odkupienia (...),

b) środki pieniężne w kwocie 95 042,64 zł z tytułu odkupienia (...),

c) środki pieniężne w kwocie 27 416,34 zł z tytułu odkupienia (...),

d) środki pieniężne w kwocie 5 600,00 zł znajdujące się na rachunku bankowym M. H. (1) w (...),

e) środki pieniężne w kwocie 14 262,08 zł znajdujące się na rachunku bankowym J. H. (1) w (...)

Sąd nie uwzględnił twierdzeń uczestniczki, jakoby ww. jednostki uczestnictwa zostały zakupione z jej majątku osobistego, albowiem jedynym majątkiem osobistym, który wykazała uczestniczka, była kwota 18.000,00 zł za nabyte przed zawarciem małżeństwa mieszkanie. Zasadą przy wspólności małżeńskiej ustawowej jest przynależenie rzecz i praw nabytych w trakcie trwania małżeństwa do majątku wspólnego.

Sąd nie uwzględnił wniosku w zakresie: kwoty 14.000,00 Euro z tytułu sprzedaży pojazdu V. (...) nr silnika (...), sprzętów gospodarstwa domowego w spisie inwentarza o wartości 5.200,00 zł oraz środków pieniężnych z tytułu prowadzenia hurtowni w kwocie 19.200,00 zł.

Odnosząc się do pojazdu V. (...) nr silnika (...) z dokumentów nie wynika, jakoby był własnością M. H. (2) w chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej. Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że pojazd stanowił przedmiot własności wspólników spółki cywilnej, która została zlikwidowana w 2007 roku, a jej majątek rozliczony w całości. Tym samym brak podstaw do przyjęcia, że na dzień 24 stycznia 2011 roku pozostawały do rozliczenia jakiekolwiek środki ze sprzedaży ww. pojazdu. Z tych samych względów brak podstaw do rozliczenia czynszu z hurtowni przez strony, albowiem zgodnie ze wskazanymi wyżej wymieniona działalność zakończyła się w 2007 roku i została w całości rozliczona.

Przechodzą natomiast do sprzętów gospodarstwa domowego w spisie inwentarza o wartości 5.200,00 zł, brak materiału dowodowego wskazującego na istnienie oraz wartość ww. przedmiotów. Wnioskodawczyni doprowadziła do sporządzenia uzupełniającego spisu inwentarza po M. H. (1), jednak z protokołu sporządzonego przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w G. G. S. wynika, że postępowanie opiera się na gołosłownych i niepopartych dokumentami twierdzeniach wnioskodawczyni (k. 346).

Uczestniczka J. H. (1) nie wykazała z kolei, że pobrane z konta M. H. (1) środków w kwocie 5.630,00 zł zostały spożytkowane na sprawienie pogrzebu. Tym samym Sąd przyjął, że ww. środki przynależą do majątku wspólnego.

Reasumując, wartość majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi wynosi 260.809,12 złotych.

Ponieważ udziały zainteresowanych w majątku wspólnym są równe, udział przypadający wnioskodawczyni wynosi więc 130.404,56 zł.

Na skutek podziału majątku wspólnego środki opisane w pkt. 1 postanowienia przypadły uczestniczce, albowiem znajduje się w ich posiadaniu oraz w posiadaniu środków otrzymanych w zamian za spieniężenie ww. majątku.

Stosownie do art. 108 § 1 k.p.c, sąd rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, szczegółowe wyliczenie pozostawiono referendarzowi sądowemu.