Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Głubczycach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Głubczycach, I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Bartłomiej Wylęgała

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Barbara Kaźmierczak

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2024 roku w Głubczycach

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości R. D. (1)

przeciwko A. D. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  Uznaje za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości R. D. (1) zawartą w formie aktu notarialnego w dniu 17 grudnia 2018 roku przed notariuszem M. G., prowadzącą Kancelarię Notarialną w G., Rep. A nr (...), pomiędzy R. D. (1), a pozwaną A. D. (1) umowę darowizny nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr (...), położony w miejscowości L. – G. nr (...), składający się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki i przedpokoju
o łącznej powierzchni użytkowej 54 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Głubczycach prowadzi księgę wieczystą nr (...), z którego własnością związany jest udział wynoszący 1/4 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, objęte księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Głubczycach.

2.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.617,00 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, liczonymi od dnia uprawomocniania się orzeczenia do dnia zapłaty.

3.  Nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w G. kwotę 2.500,00 (dwa tysiące pięćset) złotych, stanowiącą nieuiszczoną opłatę sądową od pozwu, od której powód był zwolniony.

Sygn. akt I C 281/23

UZASADNIENIE

W dniu 15 grudnia 2023 r. Syndyk Masy Upadłości R. D. (1) wystąpił przeciwko A. D. (1) z powództwem o uznanie umowy darowizny zawartej w dniu 17 grudnia 2018 roku przed notariuszem M. G., prowadzącą Kancelarię Notarialną w G., Rep. A nr (...), na mocy której R. D. (1) darowała córce A. D. (1) lokal mieszkalny nr (...), położony w miejscowości L. – G. nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Głubczycach prowadzi księgę wieczystą nr (...), z którego własnością związany jest udział wynoszący 1/4 części
w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, objęte księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Głubczycach, za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości R. D. (1). Powód domagał się jednocześnie zasądzenia od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że postanowieniem z dnia 26 października 2023 r. ogłoszono upadłość dłużnika R. D. (1), jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Nadto dokonanie przez R. D. darowizny, o której mowa wyżej, spowodowało uszczuplenie aktywów masy upadłości o kwotę 50.000,00 zł. Zdaniem powoda okoliczności sprawy wskazują, iż dłużnik działał z pewnością z pokrzywdzeniem wierzycieli połączonym z niewypłacalnością dłużnika, gdyż przedmiotowa darowizna spowodowała stan takiej niewypłacalności. Okoliczności sprawy wskazują dodatkowo, że dłużnik miał rozeznanie co do tego, że w następstwie tej czynności ucierpi interes materialny wierzycieli. Poza tym na skutek tejże czynności korzyść majątkową uzyskała osoba bliska dłużnika, stąd istnieje w tym przypadku domniemanie, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W odpowiedzi na pozew pozwana A. D. (1) domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych przyznając, że na podstawie wskazanej w pozwie umowy darowizny uzyskała własność lokalu mieszkalnego. Zarzuciła jednakże, iż w dacie zawarcia tej umowy nie miała ona wiedzy o sytuacji majątkowej matki, a własność mieszkania została jej przekazana tylko
i wyłącznie dlatego, że R. D. (1) znajdowała się wówczas w bardzo ciężkiej sytuacji zdrowotnej, która zagrażała jej życiu i zdrowiu. Wskazała, że jej matka chciała uporządkować swoje sprawy osobiste na wypadek ewentualnej śmierci, dlatego też dokonała przedmiotowej darowizny i z tych powodów nie działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, gdyż
w dacie dokonania tej czynności znajdowała się w dobrej kondycji finansowej i nie posiadała żadnych zadłużeń, a gdyby miała ona wiedzę o takich okolicznościach, to z pewnością uregulowałaby taką należność. Pozwana zarzuciła też, że w dacie zawarcia umowy darowizny majątek jej matki zaspokoiłby w całości roszczenia ewentualnych wierzycieli, przy czym zawsze było wiadome, iż lokal który otrzymała ona w drodze darowizny od matki, będzie należeć do pozwanej. Wreszcie A. D. wskazała, że powód nie wykazał zaistnienia przesłanek skargi pauliańskiej, stąd powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2016 r. matka pozwanej A. R. D. zaczęła zaciągać zobowiązania finansowe. W pewnym momencie matka R. R. K. wymagała stałej opieki. Początkowo przez okres roku ona sama opiekowała się matką, a od
1 czerwca 2021 r. R. K. zamieszkała w (...) w C., przy czym opłata miesięczna z tym związana wynosiła 3.700,00 zł. Koszty te miała pokrywać R. D. wraz ze swoim rodzeństwem, jednak rodzeństwo nie zawsze dokładało się do tych wydatków. Matka pozwanej zaciągała też pożyczki dla brata A. K., który następnie zachorował
i ostatecznie zmarł 8 marca 2022 r.

/dowód: zeznania świadka R. D. (1) k. 173 akt/

W dniu 26 lutego 2018 r. R. D. (1) zawarła z (...) S.A.
w W. umowę pożyczki w kwocie 9.700,00 zł., zobowiązując się do spłaty tej pożyczki wraz z kosztami dodatkowymi (łączna wysokość zobowiązania 17.547,20 zł.) w 90 tygodniowych ratach po 212,42 zł. każda z nich. R. D. (1) nie wywiązała się
z powyższego zobowiązania, stąd, po dokonaniu przez pożyczkodawcę przelewu przedmiotowej wierzytelności Prokura (...) wystąpił w dniu 14 listopada 2022 r. do tut. Sądu przeciwko niej z powództwem o zapłatę kwoty 9.185,56 zł. wraz z odsetkami i kosztami procesu. Na rozprawie w dniu 10 lutego 2023 r. R. D. przyznała, że zawarła w/w umowę wskazując, że już w marcu 2018 r. przestała spłacać raty, a nawet że nie spłaciła żadnej
z rat pożyczki. Dodatkowo w złożonym w sprawie w dniu 28 kwietnia 2023 r. oświadczeniu
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania wskazała ona, że nie posiada żadnego majątku, a jedynie służebność mieszkania w domu położonym w miejscowości (...), długów nie spłaca z powodu braku środków, a z jej emerytury w wys. 1.100,00 zł. miesięcznie komornik oprowadzi egzekucję. W efekcie prawomocnym wyrokiem z dnia
3 października 2023 r. Sąd Rejonowy w G. (...) uwzględnił to powództwo w całości, obciążając dodatkowo R. D. kosztami procesu w wys. 2.317,00 zł.

/dowód: dokumenty znajdujące się w aktach SR w G. (...) sygn. I C (...), w tym: pozew k. 3-4, wyciąg k. 8, umowy pożyczki k. 36-41, protokół rozprawy k. 47, oświadczenie k. 66-68, wyrok k. 56 akt/

Następnie w dniu 3 czerwca 2018 r. R. D. (1) zawarła z (...) Sp. z o.o.
w W. umowę pożyczki konsolidacyjnej w kwocie 9.999,27 zł., zobowiązując się do spłaty tej pożyczki wraz z kosztami dodatkowymi (łączna wysokość zobowiązania 21.548,96 zł.) w 36 miesięcznych ratach po 598,61 zł. każda z nich. Z kwoty pożyczki jedynie 966,00 zł. miało zostać przekazane na rachunek bankowy pożyczkobiorcy, a pozostała kwota na poczet uprzednio niespłaconej pożyczki zaciągniętej przez R. D..

Następnie w dniu 30 października 2018 r. R. D. (1) zawarła z (...) Sp. z o.o.
w W. kolejną umowę pożyczki konsolidacyjnej w kwocie 9.936,25 zł., zobowiązując się do spłaty tej pożyczki wraz z kosztami dodatkowymi (łączna wysokość zobowiązania 21.423,38 zł.) w 36 miesięcznych ratach po 595,11 zł. każda z nich. Z kwoty pożyczki jedynie 1.000,00 zł. miało zostać przekazane na rachunek bankowy pożyczkobiorcy, a pozostała kwota na poczet uprzednio niespłaconej pożyczki zaciągniętej ma nocy umowy z dnia
3 czerwca 2018 r.

R. D. (1) nie wywiązała się z powyższego zobowiązania, stąd, po dokonaniu przez pożyczkodawcę przelewu przedmiotowej wierzytelności P. (...) (...) wystąpił w dniu 20 grudnia 2022 r. do tut. Sądu przeciwko niej z powództwem o zapłatę kwoty 24.966,74 zł. wraz z odsetkami i kosztami procesu. W efekcie prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 29 maja 2023 r. Sąd Rejonowy w Głubczycach zasądził od R. D. na rzecz w/w Funduszu kwotę 1.376,59 zł. wraz z odsetkami i kosztami procesu w wys. 291,96 zł.

/dowód: dokumenty znajdujące się w aktach SR w Głubczycach sygn. I C 48/23, w tym: pozew k. 3-4, wyciąg k. 8, umowy pożyczki k. 16-18 i 52-54, wyrok k. 56 akt/

Z kolei prawomocnym wyrokiem zaocznym tut. Sądu z dnia 29 czerwca 2020 r. zasądzono od R. D. (1) na rzecz R. W. (1) kwotę 5.500,00 zł. wraz
z odsetkami oraz kosztami procesu w wys. 400,00 zł. Żądana kwota stanowiła niespłaconą pożyczkę, którą R. W. udzieliła R. D. w dniu 13 sierpnia 2019 r. na pokrycie jej pilnych wydatków. W pozwie złożonym w tej sprawie wskazano dodatkowo, że pożyczka ta miała zostać zwrócona w terminie jednego miesiąca, co się jednak nie stało oraz że R. D. (1) prowadziła uprzednio komis, lecz wielu osobom które oddały do niej towar nie wypłaciła ani pieniędzy, ani też nie zwróciła tego towaru. Nadto wskazano, że następnie R. D. wyjechała za granicę aby zarobić pieniądze na spłatę długów oraz że miała ona zadłużenie co najmniej wobec trzech innych osób prywatnych, którego nie spłacała.

/dowód: dokumenty znajdujące się w aktach SR w Głubczycach sygn. I C (...), w tym: pozew k. 3-4, wezwanie do zapłaty k. 5, wyrok k. 21 i postanowienie k. 29 akt/

Na początku 2018 r. u R. D. (1) wykryto chorobę nowotworową jajnika, wskutek czego przebywała ona na szpitalnym Oddziale Położniczo – Ginekologicznym w okresie od 13 marca 2018 r. do 23 marca 2018 r., gdzie wykonano u niej niepowikłany zabieg laparotomii ginekologicznej. Następnie pacjentka została wypisana do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniami przyjmowania leków, kontroli w poradni, zgłoszenia się na usunięcie szwów oraz po wyniki badań histopatologicznych. Następnie 2 sierpnia 2018 r. lekarz nie stwierdził u niej radiologicznych cech wznowy ani rozsiewu. Matka pozwanej była leczona w Instytucie (...) w G., a w wyniku tego leczenia w dniu 22 maja 2019 r. nie ujawniono w badaniu ginekologicznym cech wznowy, zalecając systematyczne kontrole w poradni ginekologicznej w miejscu jej zamieszkania. Na przełomie kwietnia i maja 2019 r. R. D. przeszła również zabieg operacyjny przepukliny brzusznej z wszczepem siatki. Została wypisana do domu 2 maja 2019 r. w stanie ogólnym dobrym.

/dowód: dokumentacja medyczna k. 51-81 akt, zeznania świadka R. D. (1) k. 172 akt/

R. D. (1) miała trudności ze spłatą zobowiązań. Wcześniejsze pożyczki spłacała zaciągając kolejne. Przestała zupełnie spłacać zobowiązania wówczas, gdy ujawniono u niej nowotwór i trafiła do szpitala. Po odbyciu leczenia nie wznowiła ona spłaty zaległości, a nadto założyła skrytkę pocztową, na którą przychodziły adresowane do niej pisma, w tym od komornika G. S., który wszczął przeciwko niej egzekucję. Mąż
i dzieci R. D. (1) nie wiedzieli o zaciąganiu przez nią zobowiązań finansowych.

/dowód: zeznania świadka R. D. (1) k. 173 akt/

Sąd Rejonowy w Opolu postanowieniem z dnia 26 października 2023 r. ogłosił upadłość R. D. (1), jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej, syndykiem wyznaczając M. W.. W toku wskazanego postępowania upadłościowego wierzyciele R. D. (1) zgłosili następujące wierzytelności:

- R. W. (1) w łącznej kwocie 7.367,05 zł., zasądzonej wyrokiem, o którym mowa wyżej, która była przedmiotem egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego przy SR w G. (...) G. S. (2), sygn. akt Km (...),

- Bank (...) S.A. w łącznej kwocie 23.421,89 zł., wynikającej z umowy kredytu z dnia
9 marca 2017 r., która została następnie wypowiedziana oraz zasądzona nakazem zapłaty SR Lublin – Zachód w L. z dnia 16 grudnia 2019 r., sygn. akt VI Nc-e (...),

- P. (...) (...) w łącznej kwocie 32.750,38 zł., stanowiącej sumę kwot zasądzonych wskazanymi wyżej wyrokami tut. Sądu w sprawach sygn. akt I C (...) i I C (...) oraz nakazami zapłaty SR Lublin – Zachód w L.: z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt VI Nc-e (...) i z dnia 2 stycznia 2020 r., sygn. akt VI Nc-e (...)

- (...) 1 (...) w łącznej kwocie 100.526,33 zł., stanowiącej sumę kwot zasądzonych wskazanymi nakazami zapłaty SR Lublin – Zachód w L.: z dnia 23 lipca 2019 r., sygn. akt VI Nc-e (...), z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt VI Nc-e (...), z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt VI Nc-e (...), z dnia 28 lutego 2020 r., sygn. akt VI Nc-e (...) (na rzecz pierwotnego wierzyciela (...) Bank S.A.) oraz z dnia 21 października 2020 r., sygn. akt VI Nc-e (...) na rzecz (...) 1 (...).

Łącznie w postępowaniu upadłościowym R. D. (1) zgłoszono wierzytelności na kwotę 164.065,65 zł.

/dowód: obwieszenie o ogłoszeniu upadłości k. 8 akt, zgłoszenia wierzytelności wraz załącznikami oraz zestawienie wysokości wierzytelności k. 91-139 akt/

R. D. (1) nabyła na podstawie umowy o dział spadku zawartej przed notariuszem w dniu 19 czerwca 2017 r. własność lokalu mieszkalnego nr (...), położonego
w miejscowości L. – G. nr (...), dla którego Sąd Rejonowy
w G. prowadzi księgę wieczystą nr (...), z którego własnością związany jest udział wynoszący 1/4 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, objęte księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy
w G.. Jednocześnie na mocy tejże umowy R. D. ustanowiła na rzecz brata A. K. służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie korzystania ze wszystkich pokoi i pomieszczeń znajdujących się w tymże lokalu, a nadto w księdze wieczystej prowadzonej dla tego lokalu wpisana była służebność osobista mieszkania na rzecz matki R. R. K. ustanowiona w 2000 r.

Następnie na mocy umowy darowizny zawartej w dniu 17 grudnia 2018 roku przed notariuszem M. G., prowadzącą Kancelarię Notarialną
w G., Rep. A nr (...), R. D. (1) darowała swojej córce - pozwanej A. D. (1) przedmiotowy lokal, jak również udziały:

- wynoszący 1/4 części we własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), stanowiącej ogródek przydomowy,

- wynoszący 1/24 części we własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), zabudowanej segmentami garażowymi.

R. D. (1) oświadczyła jednocześnie, że prawa będące przedmiotem umowy darowizny nie są obciążone roszczeniami osób trzecich, a wartość darowizny określono na kwotę 50.000,00 zł.

/dowód: kopia umowy darowizny k. 14-22 akt, zupełna treść księgi wieczystej nr (...) ujawniona w publicznej przeglądarce na stronie internetowej www.przegladarka-ekw.ms.gov.pl/

Dokonując darowizny w/w lokalu na rzecz pozwanej R. D. (1) nie regulowała już wówczas swoich zobowiązań.

/dowód: zeznania świadka R. D. (1) k. 173 akt/

Przekazanie wskazanego mieszkania na własność pozwanej było zgodne z wolą jej babci R. K., która wcześniej była jego właścicielem.

/dowód: zeznania świadka A. D. (3) k. 174 akt, zeznania świadka W. D. k. 174 akt, zeznania świadka P. S. k. 174v akt, zeznania pozwanej k. 175 akt/

W chwili dokonania tej darowizny w lokal, który otrzymała od matki pozwana zamieszkiwał jej wujek A. K.. Pozwana nigdy nie mieszkała w otrzymanym od matki lokalu. Mieszka ze swoim partnerem w B..

/dowód: zeznania świadka P. S. k. 174v akt, zeznania pozwanej k. 175 akt/

Ponadto w dniu 29 stycznia 2019 r. z inicjatywy R. D. (1) zawarła ona ze swoim mężem W. D. przed notariuszem umowę majątkową małżeńską, na mocy której ze wskazanym dniem ustanowili w swoim małżeństwie rozdzielność majątkową, w miejsce wspólności ustawowej wynikającej z faktu zawarcia małżeństwa w dniu 16 lutego 1980 r. Twierdziła ona, że w ten sposób chce uporządkować swoje sprawy w związku
z obawą śmierci na skutek stwierdzonej u niej choroby. Natomiast 12 lutego 2019 r. rodzice pozwanej zawarli przed notariuszem umowę o podział majątku wspólnego oraz ustanowienie służebności mieszkania, na mocy której W. D. nabył na wyłączną własność nieruchomość gruntową położoną w miejscowości K. nr (...), objętą księga wieczystą nr (...), której uprzednio właścicielami byli W. i R. D. (1) w ustawowej wspólności, a po zawarciu opisanej wyżej umowy majątkowej małżeńskiej –
w udziałach po 1/2 części każde z nich. W drodze tejże umowy ustanowiono dodatkowo na rzecz R. D. (1) dożywotnią i nieodpłatną służebność osobistą mieszkania, polegającą na prawie korzystania przez uprawnioną ze wszystkich pokoi i pomieszczeń, jak też na współkorzystaniu z innych części budynku przeznaczonych do wspólnego użytku oraz
z budynków niemieszkalnych, z prawem swobodnego poruszania się po całej obciążonej nieruchomości.

/dowód: kopia umowy majątkowej małżeńskiej k. 162-163 akt, zupełna treść księgi wieczystej nr (...) ujawniona w publicznej przeglądarce na stronie internetowej www.przegladarka-ekw.ms.gov.pl , zeznania świadka R. D. (1) k. 173 akt, zeznania świadka W. D. k. 173 -174 akt/

Wreszcie na mocy umowy darowizny zawartej w dniu 8 lutego 2019 roku przed notariuszem M. G., prowadzącą Kancelarię Notarialną
w G., Rep. A nr (...):

- R. D. (1) darowała swojemu synowi A. D. (3) nieruchomość położoną w K., stanowiącą grunty orne, łąki trwałe i lasy o łącznej pow. 1,09 ha, objętą księgą wieczystą nr (...), którą nabyła ona na wyłączną własność w dniu 5 stycznia 2018 r.,

- R. D. (1) i W. D. darowali swojemu synowi A. D. (3) przysługujące im udziały wynoszące po 1/2 części we własności nieruchomości położonej
w K. nr (...), stanowiącą grunty rolne zabudowane o łącznej pow. 0,48 ha, objętej księgą wieczystą nr (...), które nabyli oni w dniu 5 stycznia 2018 r..

Wartość przedmiotów darowizn określono odpowiednio na kwotę 50.000,00 zł. i 70.000,00 zł.

Syndyk Masy Upadłości R. D. (1) wystąpił do tut. Sądu przeciwko A. D. (3) z analogicznymi skargami pauliańskimi, jak w przedmiotowej sprawie,
a postępowanie w tym zakresie toczy się obecnie pod sygn. akt I C (...) i I C (...)
a w księgach wieczystych prowadzonych dla tych nieruchomości wpisany jest zakaz ich zbywania i obciążania w oparciu o postanowienia Sądu o udzieleniu zabezpieczenia powództw.

/dowód: kopia umowy darowizny k. 14-22 akt, zupełna treść ksiąg wieczystych nr (...)
i (...) ujawnionych w publicznej przeglądarce na stronie internetowej www.przegladarka-ekw.ms.gov.pl , fakty znane Sądowi z urzędu – art. 228 § 2 k.p.c./

Wskutek powyższych czynności prawnych R. D. (1) faktycznie wyzbyła się całego należącego do niej majątku.

/dowód: zeznania świadka R. D. (1) k. 173 akt, zeznania świadka W. D. k. 174 akt, zeznania pozwanej k. 175 akt/

R. D. (1) nadal pozostaje w związku małżeńskim z W. D., ma pięcioro dorosłych dzieci. Zamieszkuje ona od 1985 r. wraz z mężem w domu położonym
w K. nr (...).

/dowód: zeznania świadka R. D. (1) k. 172-173 akt, zeznania świadka W. D. k. 173v akt/

W. D. dowiedział się o zaciąganiu przez żonę zobowiązań finansowych
przed Wigilią 2022 r., kiedy przyszło do domu pismo od komornika dotyczące pożyczki na kwotę 20.000,00 zł. Zdenerwował się wówczas, bo żona go o niczym nie informowała,
a w domu nie brakowało pieniędzy. Nie zwracała się ona wcześniej do męża o pomoc
w finasowaniu potrzeb swojej mamy, czy brata. Podobnie wówczas o długach R. D. dowiedziały się jej dzieci. Bliscy R. D. (1) mają do niej pretensję o to, że ukrywała przed nimi fakt zaciągania zobowiązań.

/dowód: zeznania świadka W. D. k. 173 174 akt, zeznania świadka A. D. (3) k. 174 akt, zeznania pozwanej k. 175 akt/

Sąd zważył co następuje:

Powództwo w całości zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że stan faktyczny w przedmiotowej sprawie ustalono na podstawie dokumentów szczegółowo wskazanych w części ustaleń faktycznych niniejszego uzasadnienia, jak również w oparciu o zeznania świadków: R. D. (1), W. D., A. D. (3), P. S. oraz zeznania pozwanej. Sąd dał wiarę tymże zeznaniom w całości, za wyjątkiem zeznań R. D. (1),
w zakresie, w którym wskazywała ona motywy zawarcia umowy darowizny lokalu mieszkalnego, którego dotyczy przedmiotowe powództwo, jak również motywy wyzbycia się przez nią własności całego majątku stanowiącego nieruchomości lub udziały w ich własności, albowiem zeznania te pozostają w oczywistej sprzeczności z pozostałym zgromadzonym
w sprawie materiałem dowodowym, jak również nie zasługują w tej części na wiarę z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego, o czym będzie jeszcze mowa w dalszej części niniejszego uzasadnienia. Jednocześnie w oparciu o przepis art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął dowody o dopuszczenie których wnosiła pozwana, w postaci pełnej dokumentacji leczenia R. D. (1), po jej uzyskania z właściwej placówki medycznej oraz w postaci dowodu z opinii biegłego onkologa na okoliczność stanu zdrowia matki pozwanej w chwili dokonania darowizny mieszkania na rzecz córki oraz z okresie wcześniejszym, jak również jego wpływu na jej życie i zdrowie. Fakty które miałby zostać wykazane za pomocą tych środków dowodowych były bowiem w sprawie bezsporne (nie zakwestionowane przez stronę powodową – art. 230 k.p.c.), a zarazem udowodnione zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, w rozumieniu cytowanego wyżej przepisu. Sąd dysponuje bowiem obszerną dokumentacją dotycząca leczenia R. D., przedłożoną przez pozwaną, z której jednoznacznie wynika wykrycie u niej w określonym czasie nowotworu złośliwego narządów rodnych, jak i przebieg związanego z tym leczenia oraz jego wynik. Dodatkowo faktem notoryjnym jest, a tym samym nie wymagającym szczególnego dowodzenia, że nowotwór złośliwy jest chorobą realnie zagrażającą życiu, a z pewnością taką obawę rodzi u osoby nią dotkniętej.

Przechodząc natomiast do ceny zasadności przedmiotowego powództwa zwrócić uwagę należy, iż zgodnie z przepisem art. 132 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe legitymację czynną do wytoczenia powództwa o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną posiada wyłącznie syndyk, albowiem działa on w interesie wszystkich wierzycieli upadłego. Jak słusznie wskazuje się w piśmiennictwie prawo do wytoczenia powództw obejmuje zarówno roszczenia wynikające z art. 127 cytowanej ustawy, jak
i roszczenia z art. 527-534 k.c., gdzie żądanie pozwu winno obejmować uznanie czynności prawnej za bezskuteczną wobec masy upadłości, a pozwanym w takim procesie powinna być tylko osoba trzecia, a nie upadły. Dodatkowo istotnym jest, że 5-letni termin o którym mowa
w art. 534 k.c. biegnie niezależnie od terminu wskazanego w art. 132 ust. 3 Prawa upadłościowego (zob. P. Janda: Prawo upadłościowe. Komentarz, Wyd. III, WKP 2023).

Z kolei w myśl art. 527 § 1 i 2 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest zaś dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Nadto zgodnie z art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Art. 529 k.c. stanowi natomiast, iż jeżeli w chwili darowizny dłużnik był niewypłacalny, domniemywa się, iż działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dłużnik stał się niewypłacalny wskutek dokonania darowizny. Wreszcie zgodnie z art. 534 k.c. uznania czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli za bezskuteczną nie można żądać po upływie lat pięciu od daty tej czynności.

W piśmiennictwie słusznie podnosi się przy tym, że konstrukcja art. 528 k.c. wyłącza potrzebę badania stanu świadomości po stronie osoby trzeciej w sytuacji bezpłatnego uzyskania przez nią korzyści majątkowej, ponieważ wówczas świadomość ta jest irrelewantna dla ubezskutecznienia czynności, w związku z czym nie ma potrzeby do sięgania do domniemań zawartych w art. 527 § 3 k.c. Dochodzenie zatem ochrony w drodze skargi pauliańskiej jest możliwe także wobec osoby trzeciej, która nie wiedziała albo przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Przepis art. 528 k.c. wyłącza więc przesłankę złej wiary po stronie osoby trzeciej, co stanowi wyraz wzmocnienia pozycji wierzyciela. Co istotne każda darowizna stanowi przypadek czynności nieodpłatnej w rozumieniu wskazanego wyżej przepisu (zob. J. Ciszewski (red.), P. Nazaruk (red.): Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023). Natomiast dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, jeżeli ma rozeznanie co do tego, że w następstwie dokonanej przezeń czynności ucierpi materialny interes wierzyciela, zazwyczaj przez wyzbycie się całości lub w części majątku nadającego się do egzekucji. Związana z tym niewypłacalność dłużnika nie musi być całkowita, byleby wystąpiła w większym rozmiarze niż przed dokonaniem czynności (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2007 r., V CSK 77/07, LEX nr 611445). Ponadto rzeczywista niewypłacalność dłużnika (lub jej wyższy stopień) spowodowana przez zaskarżoną czynność musi istnieć (utrzymywać się) w chwili wystąpienia ze skargą pauliańską i w chwili orzekania przez sąd o żądaniu wierzyciela uznania czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną wobec niego. Z tej przyczyny sąd powinien brać pod uwagę także czynności prawne zdziałane przez dłużnika po dokonaniu zaskarżonej czynności i stan jego majątku w chwili zamknięcia rozprawy oraz ocenić, czy między ustalonym stanem niewypłacalności lub jej wyższego stopnia, a zaskarżoną skarga pauliańską czynnością prawną dłużnika istnieje związek przyczynowy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 r., (...), LEX nr 1677142).

Przenosząc powyższe rozważania natury ogólnej na grunt niniejszej sprawy dojść należy do przekonania, iż zostały spełnione wszystkie przesłanki do uznania zaskarżonej pozwem czynności za bezskuteczną wobec masy upadłości R. D. (1).
W szczególności nie może budzić żadnych wątpliwości, że wskutek umowy darowizny lokalu mieszkalnego zawartej w dniu 17 grudnia 2018 r. pomiędzy R. D. (1), a pozwaną wystąpił stan pokrzywdzenia wierzycieli R. D. (1) w rozumieniu art. 527 § 1 i 2 k.c., czego ewidentnym dowodem jest fakt ogłoszenia jej upadłości w dniu 26 października 2023 r. Zauważyć przy tym należy, iż w świetle poczynionych w sprawie ustaleń przedmiotowa czynność prawna była jednym z elementów szerszych działań dłużniczki, które w efekcie skutkowały wyzbyciem się przez nią w okresie nieprzekraczającym dwóch miesięcy całego należącego do niej majątku w postaci nieruchomości o istotnej wartości, którego wartość
z pewnością przewyższała wysokość zobowiązań R. D.. W konsekwencji jedynym składnikiem majątkowym, z którego można aktualnie zaspokoić wierzycieli R. D. jest część należnego jej świadczenia emerytalnego, które wynosi ok. 1.400,00 zł. miesięcznie. Nie ulega przy tym żadnej wątpliwości, że wskutek w/w umowy darowizny pozwana A. D. (1) uzyskała korzyść majątkową o wartości oszacowanej w dniu dokonania tej czynności na kwotę 50.000,00 zł. Niewątpliwie też w ocenie Sądu R. D. (1) dokonując tej czynności działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, albowiem zaciągając zobowiązania pieniężne od 2016 r., których spłaty zaprzestała zupełnie najpóźniej w marcu 2018 r. musiała ona obejmować swoją świadomością pokrzywdzenie wierzycieli, co najmniej w granicach ewentualności, co byłoby już wystarczające do uwzględnienia przedmiotowego powództwa. Wyzbyła się ona bowiem całego majątku, nadającego się do egzekucji. Faktem jest przy tym, że charakter choroby nowotworowej, którą stwierdzono u dłużniczki na początku 2018 r. mógł budzić jej uzasadnione obawy o jej zdrowie, a nawet życie, natomiast sposób „porządkowania” przez R. D. (1) w związku z tym swoich spraw majątkowych, jak to sama określiła
w swoich zeznaniach, jednoznacznie wskazuje na chęć wyzbycia się całego należącego do niej majątku na rzecz osób bliskich (mąż, córka – pozwana, syn A. D. (3)) i zrazem uniknięcia odpowiedzialności jej samej, lub też jej ewentualnych spadkobierców za zaciągnięte przez nią zobowiązania. Oczywistym jest bowiem, że w razie śmierci dłużniczki spadek po niej nabyłyby jej dzieci oraz małżonek. R. D. (1) mogła nadto rozporządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci według swojego uznania w drodze testamentu, tym bardziej, że w tamtym okresie kilkukrotnie udawała się do notariusza i dokonywała przed nim różnego rodzaju czynności prawnych. Mogła więc z całą pewnością w ten sposób doprowadzić - na wypadek swojej śmierci - do tego samego skutku, tj. nabycia przez pozwaną własności lokalu mieszkalnego położonego w (...) – G. realizując w ten sposób wolę swojej matki R. K., jak również przekazania synowi A. D. (3) nieruchomości zabudowanwej domem i gruntów ornych położonych w miejscowości K., którymi faktycznie 8 lutego 2019 r. został on obdarowany, czy też spowodować, iż jej mąż nabędzie w całości własność nieruchomości, na której posadowiony jest dom, w którym oboje nieprzerwanie zamieszkują. Różnica byłaby wówczas tylko taka, że ewentualni spadkobiercy dłużniczki ponosiliby określoną w przepisach odpowiedzialność za jej długi spadkowe
i - zdaniem Sądu – całokształt poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wskazuje jednoznacznie na to, że motywacja R. D. (1) była w tym zakresie właśnie taka, aby uniknąć konieczności spłaty zaciągniętych przez nią zobowiązań, co skutkowało oczywistym pokrzywdzeniem jej wierzycieli. Jakkolwiek wystarczające do uwzględnienia przedmiotowego powództwa jest wykazanie, że R. D. (1) działała, w zakresie zaskarżonej czynności prawnej, ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli w rozumieniu art. 527 § 1 k.c., co
w realiach sprawy jawi się jako oczywiste, to istnieją nadto uzasadnione podstawy do przyjęcia, iż jej działalność charakteryzował nawet zamiar pokrzywdzenia wierzycieli,
o którym mowa w art. 530 k.c. W świetle tychże rozważań zeznania świadka R. D. (1) co do motywacji w zakresie dokonania darowizny mieszkania na rzecz córki, jak
i pozostałych opisanych czynności prawnych uznać należy za niewiarygodne, sprzeczne
z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Zauważyć przy tym należy, iż pozwana nie tylko nie potrzebowała w tamtym czasie lokalu, którym została obdarowana, a dodatkowo mieszkał tam wówczas jej wujek A. K., któremu przysługiwała służebność osobista mieszkania polegając na prawie korzystania ze wszystkich pokoi. Dodatkowo nie istniały żadne inne aniżeli chęć uniknięcia odpowiedzialności R. D. (1) za długi uzasadnione powody, aby wprowadzić w jej małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej, co pozwoliło następnie na nabycie przez jej męża na wyłączną własność ich wspólnej nieruchomości zabudowanej domem, w którym od niemal 40 lat wspólnie zamieszkują. Co istotne w zamian za prawo współwłasności tej nieruchomości R. D. (1) uzyskała de facto ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności osobistej mieszkania. Poza tym skoro R. D. (1) dokonanie umowy darowizny lokalu mieszkalnego na rzecz pozwanej, jak i wyzbycia się własności innych należących do niej nieruchomości uzasadniała obawą
o życie w związku ze stwierdzoną u niej chorobą nowotworową, to nie może umknąć uwadze fakt, iż – jak wynika ze znajdującej się w aktach sprawy dokumentacji medycznej - została ona poddana udanemu zabiegowi laparotomii ginekologicznej w marcu 2018 r. (k. 51-52 akt), a już 2 sierpnia 2018 r. w wyniku badania w Centrum Onkologii w G. nie stwierdzono u niej radiologicznych cech wznowy ani rozsiewu komórek nowotworowych (k. 68 akt). Tymczasem zaskarżona czynność prawna została dokonana 4 miesiące po tej diagnozie, tj. dniu 17 grudnia 2018 r., gdy stan zdrowia . D. był już stabilny. Podobnie rzecz ma się
z umową majątkową małżeńską, umową o podział majątku oraz umowami darowizny na rzecz A. D. (3), wskazanymi w części ustaleń faktycznych niniejszego uzasadnienia. Okoliczności te wzmacniają dokonaną trafność oceny motywacji R. D.
w tym zakresie, a tym samym podważają wiarygodność jej zeznań na te okoliczności. Co również istotne, nawet po powrocie do zdrowia R. D. (1) nie podjęła żadnych realnych działań ukierunkowanych na spłatę posiadanego zadłużenia chociaż w części, co ostatecznie obrazuje, iż celem podjętych przez nią działań było uchronienie majątku przed egzekucją
i uniknięcie spłaty zaciągniętych zobowiązań. Wreszcie niewątpliwie zachowany został przez Syndyka Masy Upadłości R. D. (1), reprezentującego interesy jej wierzycieli, termin do wystąpienia z przedmiotowa skargą, o którym mowa w art. 534 k.c., albowiem pozew wniesiono 15 grudnia 2023 r., a termin ten upływał z dniem 17 grudnia 2023 r.

W świetle powyższych ustaleń zarzuty pozwanej zawarte w odpowiedzi na pozew uznać należy za chybione, a zwłaszcza w świetle art. 528 k.c. dla rozstrzygnięcia sprawy bez znaczenia pozostaje fakt, iż pozwana nie miała świadomości, że jej matka działa
z pokrzywdzeniem wierzycieli, a nadto twierdzenia pozwanej, iż w chwili dokonania darowizny mieszkania R. D. (1) pozostawała w dobrej kondycji finansowej i nie posiadała żadnych zadłużeń oraz że gdyby miała ona wiedzę o takich okolicznościach, to
z pewnością uregulowałaby taką należność, pozostają w oczywistej sprzeczności
z poczynionymi w sprawie ustaleniami faktycznymi, a nawet w opozycji do zeznań samej R. D. (1).

Reasumując powyższe rozważania, uznając powództwo za uzasadnione orzeczono jak w pkt. 1 wyroku. Orzeczenie o kosztach procesu oparto zaś na przepisach art. 98 § 1 i 3
w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023, poz. 1935) zasądzając od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów procesu w łącznej kwocie 3.617,00 zł., w tym wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym w wys. 3.600,00 zł. oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, stosownie do art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Ponadto wobec faktu, iż powód był ustawowo zwolniony od opłat sądowych (art. 132 ust. 2 Prawa upadłościowego), nieuiszczona opłatą sądową od pozwu w wys. 2.500,00 zł. obciążono po myśli art. 113 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych pozwaną, jako stronę, która proces przegrała.