Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Głubczycach

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 13 lipca 2020 roku, A. O. (1) domagał się nakazania pozwanej Gminie B. aby przywróciła mu posiadanie lokalu mieszkalnego położonego w B. (...) poprzez wydanie kluczy do tego lokalu oraz udostępnienie lokalu do korzystania, a także zakazanie pozwanemu dalszego dokonywania naruszeń posiadania tego lokalu i zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych wraz z opłatą. Żądał tez zabezpieczenia na czas trwania postępowania powództwa poprzez nakazanie pozwanemu wydania powodowi kluczy do tego lokalu i jego udostępnienie do korzystania przez powoda.

W uzasadnieniu żądania wskazał, że Gmina B. jest właścicielem nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego położonego w B. (...), której powód był posiadaczem, zamieszkiwał od dziecka i był tam zameldowany. Podnosił, że najemcami tej nieruchomości byli jego rodzice, a następnie jego brat A. O. (2), który zmarł (...) roku. Po jego śmierci, jeszcze w maju zostały wymienione zamki w drzwiach wejściowych, a następnie pracownicy urzędu w obecności funkcjonariuszy policji z mieszkania usunęli wszystkie przedmioty, w tym jego rzeczy osobiste. Podnosił też, że dopiero później wszczęto postępowanie administracyjne o wymeldowanie powoda i D. O. z tego mieszkania. W przekonaniu powoda doszło do pozbawienia go siłą możliwości korzystania z lokalu, co uzasadnia udzielenie mu ochrony w oparciu o art. 344 §1 k.c.

W odpowiedzi na pozew Gmina B. wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, podnosząc, że powód nie jest i nie był posiadaczem lokalu, nie zamieszkiwał w nim, jego stałym miejscem pobytu była inna nieruchomość w miejscowości B., a zameldowanie nie stanowi dowodu miejsca zamieszkania a jedynie rejestrację pobytu, często i - jak w tym przypadku - zdezaktualizowaną, w konsekwencji czego nie przysługuje mu ochrona posesoryjna. Wskazywał, że to właśnie Gmina B. jest posiadaczem samoistnym tej nieruchomości, dokonała uprawnionego zabezpieczenia należącego do niej lokalu i nie pozbawiła powoda posiadania lokalu, bowiem ten go nie posiadał. Stała też na stanowisku, że to właśnie powód samowolnie naruszył to posiadanie, wyłamując zamki, zaś jego wyłącznym celem jest uzyskanie faktycznej możliwości korzystania z lokalu, do którego nie ma żadnego tytułu prawnego, a nie jego ochrona.

Postanowieniem z dnia 22 lipca 2020 roku w sprawie sygn. akt I C 258/20 sąd oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia.

Przed sądem strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Mieszkanie w B. nr (...) o powierzchni użytkowej 60m ² stanowi własność gminy B.. Lokal ten przeznaczony jest do wynajmowania na cele mieszkalne.

Dowód: okoliczność bezsporna

W lokalu tym mieszkali wcześniej rodzice powoda W. O. i H. O. wraz ze swoimi synami D., G., A. i A., którzy w lokalu byli zameldowani na pobyt stały.

Dowód: okoliczność bezsporna,

zeznania świadka A. M. (1) – k.83v-84 akt

zeznania świadka A. M. (2) – k.84v-85 akt

Od kilku lat najemną tego lokalu był A. O. (2). Mężczyzna na terenie nieruchomości w B. nr (...) zamieszkiwał sam.

Dowód: aneks do umowy najmu – k. 46 akt

deklaracja o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – k. 44-45 akt,

wyliczenie ogólnej kwoty opłat od czerwca 2018 roku wraz z adnotacja o awizowaniu przesyłki – k. 51-52

wyliczenie ogólnej kwoty opłat od stycznia 2019 roku wraz z adnotacja o awizowaniu przesyłki – k. 49-50 akt

wyliczenie ogólnej kwoty opłat od stycznia 2020 roku – k. 47 akt

pismo z Gminy B. do A. O. (1) – k. 48 akt

zeznania świadka A. M. (1) – k.83v-84 akt

zeznania świadka A. M. (2) – k.84v-85 akt

A. O. (1) nie mieszkał w przedmiotowym lokalu, ale od czasu do czasu bywał u brata, w tym w okresie, gdy A. O. (2) był w więzieniu. Po powrocie A. O. (3) z więzienia, A. O. (1) nie był widywany w mieszkaniu brata. Bardzo często siedział, a nawet spał w samochodzie zaparkowanym nieopodal nieruchomości.

Powód przebywał na terenie Republiki Czeskiej, pomieszkiwał też u swoich kolegów, wcześniej również w domu rodzinnym w B..

Dowód: zeznania świadka A. M. (1) – k.83v-84 akt

zeznania świadka A. M. (2) – k.84v-85 akt

zeznania świadka R. J.- k. 101-101v akt

A. O. (2) zmarł w dniu 23 kwietnia 2020 roku.

Dowód: okoliczność bezsporna

W dniu 29 kwietnia 2020 r. podczas załatwiania formalności związanych ze śmiercią brata, D. O. był w Urzędzie Gminy w B., gdzie rozmawiał z Zastępcą Wójta K. H., która poruszyła kwestię konieczności opróżnienia lokalu najmowanego przez A. O. (2). Mężczyzna umówił się na dzień 4 maja 2020 roku na spotkanie z Wójtem Gminy B., podczas którego uzyskał informacje, że w związku ze śmiercią brata będącego jedynym najemną mieszkania w B. (...) oraz wobec tego, że nie zaistniały warunki wstąpienia w najem innych osób, przewidzianych w art. 691 k.c., najem wygasł i istnieje konieczność opróżnienia lokalu z rzeczy należących do A. O. (2), do dnia 8 maja 2020 r.

Podczas tego spotkania D. O. zasugerował, że zarówno on jak i powód mogą zostać pozbawieni prawa do lokalu i w związku z tym mogą potrzebować przydziału lokalu. Wójt Gminy B. wskazał, że przedmiotowy lokal zostanie wynajęty osobom potrzebującym spośród ubiegających się o najem lokalu komunalnego, informując jednocześnie D. O., że w przypadku złożenia stosownego wniosku, zostanie on rozpatrzony zgodnie z kolejnością a przydzielony lokal będzie odpowiedni do zamieszkania dla wskazanej liczby osób.

Dowód: zeznania świadka K. H. – k. 102-103c akt

zeznania świadka S. B. – k. 110

zeznania świadka S. M. – k. 101v-102 akt

notatka służbowa – k. 53 akt

Zgodnie z zapowiedzią i brakiem reakcji rodziny A. O. (2), w dniu 8 maja 2020 roku pracownicy Gminy B. dokonali otwarcia i zabezpieczenia lokalu w B. (...), którego najemca i zarazem jedyny lokator zmarł. Do gminy docierały bowiem informacje, że stan techniczny mieszkania, a w szczególności instalacji elektrycznej jest zły, co budziło obawy mieszkańców.

Otwarcie lokalu nastąpiło w asyście funkcjonariuszy Policji, w środku nikt nie przebywał. Pracownicy gminy wymienili zamki i spisali oraz sfilmowali znajdujące się w nim rzeczy, stwierdzając ogólnie zły stan techniczny mieszkania i instalację elektryczną wymagającą wymiany z uwagi na kable wystające poza puszki, jak również widoczne, okopcone ślady na ścianach.

Dowód: protokół z otwarcia lokalu z dnia 8 maja 2020 r. wraz z wykazem rzeczy, które znajdują się w mieszkaniu – k. 54-58 akt

zeznania świadka K. H. – k. 102-103c akt

zeznania świadka S. B. – k. 110 akt

zeznania świadka R. J.- k. 101-101v akt

Po wymianie zamków, A. O. (1) chcąc dostać się do wnętrza mieszkania, usunął znajdujące się tam, nowe zamki i dokonał ich wymiany.

Dowód: okoliczność bezsporna.

Wobec powyższego, Wójt Gminy B. sporządził zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury Rejonowej w G., wnosząc o ściąganie tego czynu.

W dniu 15 maja 2020 r. pracownicy gminy w asyście policji ponownie otwarli przedmiotowy lokal i jeszcze raz dokonali spisu znajdujących się w nim rzeczy, stwierdzając, że brakuje skutera i motoru. Wobec powyższego, zabezpieczono pozostałe przedmioty przewożąc je do pomieszczeń znajdujących się do dyspozycji gminy.

W czasie obecności pracowników gminy w lokalu, na miejscu pojawił się A. O. (1). Był on zdenerwowany, krzyczał dlaczego są wynoszone rzeczy z mieszkania, zachowywał się agresywnie. Po interwencji obecnego na miejscu funkcjonariusza policji P. L. i wezwaniu do zachowania spokoju, pozwany opuścił nieruchomość .

Dowód: zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa – k. 60-62 akt

protokół z otwarcia lokalu z dnia 15 maja 2020 r. wraz z wykazem rzeczy, które znajdują się w mieszkaniu – k. 63-58 akt

zeznania świadka K. H. – k. 102-103c akt

zeznania świadka S. B. – k. 110 akt

zeznania świadka P. L. – k. 100-101 akt

W dniu 15 maja 2020 r. powód przesłał drogą mailową wezwanie do zaniechania naruszeń jego praw, na które Gmina B. odpowiedziała w dniu 19 maja 2020 r., informując, że nie doszło do naruszenia prawa własności ani jakichkolwiek dóbr A. O. (1) albowiem nie mieszkał on w tym lokalu i nie ma do niego żadnych praw, a działania gminy dotyczyły jej własnego mienia.

Dowód: wezwanie do natychmiastowego zaniechania naruszeń prawa własności (…) – k. 19-20 akt

pismo do adwokata D. S. z dnia 19 maja 2020 r. – k. 21-21a akt

Jednocześnie wszczęto postępowanie administracyjne z urzędu o wymeldowanie A. O. (1) i D. O. z pobytu stałego w miejscowości B. (...).

Dowód: zawiadomienia o wszczęciu postepowania administracyjnego – k. 14-15 i 17-18 akt

wezwanie – k. 16 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, a wymienionych szczegółowo powyżej, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości.

Zeznania strony pozwanej i świadków Sąd uznał w większości za wiarygodne, w szczególności w zakresie w jakim pokrywały się z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, na podstawie którego Sąd poczynił ustalenia faktyczne.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że posiadanie nie jest prawem podmiotowym, a jedynie określonym stanem faktycznym (por.: postanowienie SN z dnia 29 kwietnia 1975 r., II CZ 57/75, LEX nr 7693). W myśl art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Na posiadanie składają się zaś dwa elementy: element fizyczny (corpus possessionis) wyrażający się we władaniu rzeczą oraz element psychiczny (animus possidendi) wyrażający się w psychicznym nastawieniu do wykonywanego władztwa.

Stosownie zaś do art. 344 § 1 k.c. przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Zgodnie z paragrafem 2 wskazanego przepisu, roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia. Ochrona posiadacza wynikająca z art. 344 k.c. jest konsekwencją zakazu samowolnego naruszania posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze (art. 342 k.c.).

Proces posesoryjny ma na celu ustalenie przez sąd, czy posiadanie należy lub należało do powoda oraz czy pozwany samowolnie naruszył posiadanie. Posiadacz, którego prawo zostało samowolnie naruszone, musi udowodnić fakt posiadania i jego naruszenia. Pod względem podmiotowym w ramach powództwa posesoryjnego ochrona przysługuje jedynie posiadaczowi (legitymacja czynna) – zarówno posiadaczowi samoistnemu – władającemu faktycznie rzeczą jak właściciel (art. 336 in principio kc), jak i posiadaczowi zależnemu – władającemu faktycznie rzeczą jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. A zatem, jak wynika z powyższych uwag, ochronie w ramach art. 344 k.c. podlega stan faktyczny wynikający z posiadania. Przy czym, stosownie do art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego.

W sprawie niniejszej nie ulega wątpliwości, że roszczenie zgłoszone przez stronę powodową, działającą przez profesjonalnego pełnomocnika, było roszczeniem posesoryjnym.

Z zeznań wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków, którym sąd dał wiarę, jak i z przedłożonych dowodów, wynika przy tym w sposób niewątpliwy i jednoznaczny, iż powód nie był posiadaczem nieruchomości w B. nr (...). Świadek A. M. (1), mieszkająca po sąsiedzku, zeznała, że nie wie czy A. O. (1) spał w mieszkaniu, dodając, że bardzo często widywała go w samochodzie pod domem oraz, że przez cały czas mieszkał tam jego brat A.. Podobnie wskazywał świadek A. M. (2), zeznając, że pod 4 mieszkał A., A. był rzadkim gościem, bywał tam od czasu do czasu. Co więcej – świadek ten czasami rano widział jak powód spał w aucie. Skoro zatem A. O. (1) spał w aucie, to w istocie nie był dopuszczany do tego aby lokal ten zajmować. Także funkcjonariusz policji R. J., który w służbach pracuje od 20 lat, w większości na tym terenie i służbowo kojarzy braci O., wskazał, że A. O. (1) przebywał na terenie Republiki Czeskiej lub pomieszkiwał u swoich kolegów. Co więcej – świadkowie S. M. i K. H. podali, że podczas rozmowy z bratem powoda D. O., ten nie wspominał aby ktoś po śmierci brata A. O. (2) mieszkał w tym lokalu. Także zeznania świadka S. B. świadczą o tym, że w lokalu tym nie zamieszkiwał nikt, a po jego otwarciu wnętrze bardziej przypominało warsztat samochodowy niż lokal mieszkalny; na łóżku były części samochodowe i nic nie wskazywało aby ktoś na nim spał.

Wreszcie o tym, że powód nie mieszkał w tymże lokalu w ostatnim czasie wskazuje niewątpliwie złożone przez najmującego ten lokal A. O. (2) oświadczenie w deklaracji dotyczącej gospodarowania odpadami komunalnymi z dnia 30 maja 2014 r., która nigdy nie została skorygowana, a która wyraźnie wskazuje na zamieszkanie w lokalu jedynie jednej osoby. Podobnie we wszystkich dokumentach dotyczących wysokości opłat przewidzianych umową najmu, a wystawionych na A. O. (2), niezmiennie widnieje tylko jedna osoba we wzmiankach o ilości osób zamieszkujących lokal.

Jak wynika zatem ze zgromadzonego materiału dowodowego, A. O. (1) nie objął w posiadanie nieruchomości, o przywrócenie której to posiadania wnosi. Posiadaczem zależnym niewątpliwie był jego brat A. O. (2), nie można jednak takiego statusu przypisać A. O. (1). Z posiadanych informacji wynika jednoznacznie, że powód nie zamieszkiwał w tym lokalu. Nie przedstawiono na tą okoliczność ani jednego dowodu, który by podważał treść zeznań świadków oraz przedstawionych dokumentów i dał podstawę do przyjęcia, że powód był faktycznym posiadaczem tej nieruchomości.

Same twierdzenia strony powodowej, nie poparte żadnymi dowodami a stojące w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, nie mogły stanowić podstawy ustalenia faktycznego sądu polegającego na przyjęciu, że powód był posiadaczem nieruchomości.

Sąd miał również na względzie zeznania świadka D. O. - brata powoda, który wskazywał, że (...) to ich dom rodzinny, wszyscy tam mieszkają i brat też tam mieszkał i miał swoje rzeczy oraz że odwiedzał braci w tym miejscu, tłumacząc jednocześnie, że A. spał w samochodzie, bo nie chciał budzić drugiego brata. Sam przy tym przyznał, że pomimo, iż ma tam też meldunek, od 15 lat tam nie mieszka i czasami odbiera tam swoja korespondencje. W istocie z zeznań tego świadka również nie wynika, że powód ten lokal posiadał, a jedynie, że był w nim zameldowany, bywał w nim i że był to ich „dom rodzinny”.

W tym miejscu zwrócić jednak należy uwagę, że zameldowanie nie jest prawem do lokalu, nie stanowi o prawie do mieszkania, a tym bardziej nie oznacza prawa własności. Zgłoszenie faktu przebywania pod danym adresem to nie to samo, co posiadanie prawa do własności czy najmu mieszkania. Obowiązek meldunkowy służy jedynie celom ewidencyjnym, jednak poprzez sam fakt zameldowania dana osoba nie nabywa żadnych praw do lokalu.

W tym miejscu zwrócić należy również uwagę, że zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne a art. 232 k.p.c. stanowi, iż strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W myśl wskazanych regulacji, to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a więc tego, że był posiadaczem mieszkania w B. nr (...).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż powód nie udowodnił praktycznie niczego, co pozwalałoby przyjąć, że posiadał ten lokal. Sam fakt zameldowania nie świadczy, że powód faktycznie zajmował sporny lokal. Zgromadzony materiał dowodowy przeczy przy tym jego twierdzeniom, zaś sam A. O. (1) nie przedłożył żadnych dokumentów aby to udowodnić.

Powód wzywany prawidłowo nie stawił się na żadną z rozpraw, pomimo, że sąd dał mu dodatkową szansę na przesłuchanie, bowiem już 7 grudnia 2020 r., mimo, że przeprowadzono pozostałe, wnioskowane dowody, a strona powodowa była obecna na sali rozpraw, odroczył rozpoznanie sprawy aby przesłuchać strony w jednym terminie. A. O. (1) nie stawił się także na kolejnym terminie rozprawy, nie przedłożył żadnego zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na zawiadomienie sądu wystawionego przez lekarza sądowego, przez pełnomocnika przekazując, że ma gorączkę, dlatego sąd uznając, że takie zachowanie zmierza do przedłużenia postępowania, ograniczył dowód z przesłuchania stron, do przesłuchania strony pozwanej. Zauważyć przy tym należy, że nieobecność pozwanego nie naruszyła jego prawa do obrony, gdyż był on prawidłowo reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika.

Z tych samych względów Sąd również pominął również wniosek o dopuszczenie dowodu z nagrań i zdjęć jako spóźniony. Zauważyć należy, że strona powodowa wniosek o przedłożenie do akt zdjęć i filmu z lokalu, o których na rozprawie w dniu 7 grudnia 2020 roku mówiła świadek K. H., złożyła dopiero na rozprawie dnia 18 stycznia 2021 roku, to jest po upływie sześciu tygodni, choć mogła to zgłosić w piśmie procesowym złożonym przed rozprawą. Strona powodowa zgłosiła dopiero na ostatniej rozprawie przed wydaniem wyroku i po przeprowadzeniu zawnioskowanych dowodów. Dowodzi to, że wniosek został złożony tylko w celu przewlekania procesu.

Reasumując, w świetle powyższych rozważań, a także ustalonego stanu faktycznego, brak jest podstaw do uwzględnienia roszczenia powoda. Skoro strona powodowa nie wykazała faktu posiadania przedmiotowej nieruchomości, to nie można skutecznie zarzucać, że to posiadanie poprzez określone zachowania strony pozwanej zostało naruszone.

Uwzględniając przy tym okoliczność, że od początku postępowania u powoda istniało przekonanie o słuszności dochodzonych roszczeń, jak również biorąc pod uwagę jego trudną sytuację osobistą oraz materialną, w tym okoliczność, że nie ma on stałego miejsca zamieszkania, pomieszkuje u znajomych, a nawet w samochodzie, Sąd uznał, że zasługuje on na dobrodziejstwo skorzystania z art. 102 k.p.c. i w punkcie 2 wyroku odstąpił od obciążania pozwanego kosztami procesu, które sprowadzają się do kosztów zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Sygn. akt I C 258/20

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

(...)

G. (...)

(...)