Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Głubczycach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Głubczycach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Krzysztof Chruszczewski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Monika Bliźnicka

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 roku

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K.

przeciwko P. B. (1) i P. B. (2)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych P. B. (1) i P. B. (2) solidarnie na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 69 978,25 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt osiem złotych 25/100), z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanych P. B. (1) i P. B. (2) solidarnie na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 8 936,00 zł (osiem tysięcy dziewięćset trzydzieści sześć złotych), tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu, w tym kwotę 5 400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych), tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 253/22

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu dnia 24 sierpnia 2022 roku powód (...) 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. domagał się od pozwanych P. B. (2) i P. B. (1) zasądzenia solidarnie kwoty 69 978,25 zł wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej jednak niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie), od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że roszczenie wynika z zawartej pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda a T. B. umowy pożyczki o nr (...) z dnia 6 czerwca 2018 roku. Podnosił, że T. B. zmarła 15 września 2019 roku, nie regulując należności z tytułu w/w umowy pożyczki, a spadek po niej na podstawie ustawy nabyli pozwani P. B. (2) i P. B. (1).

W dniu 18 listopada 2022 r. w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, który pozwani P. B. (1) i P. B. (2) zaskarżyli w całości zarzucając brak wykazania wysokości roszczenia, niewykazanie daty wymagalności roszczenia oraz wątpliwości co do ważności umowy. Kwestionował też podstawy i okoliczności ustalenia kosztów kredytowanych, w tym prowizji oraz warunki zawartej umowy ubezpieczenia. Podnosząc powyższe zarzuty pozwani wnosili o oddalenie powództwa i zwrot od powoda kosztów procesu.

W dalszych pismach procesowych jak i w toku postępowania sądowego strony podtrzymały swoje stanowiska. Przy czym pozwani dodatkowo wnieśli o ustalenie, że wysokość poniesionych kosztów udzielenia pożyczki (kredytu konsumenckiego) zastrzeżonych w umowie pożyczki Nr (...) z dnia 6 czerwca 2018 r., została zastosowana w celu obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, a tym samym stanowiły niedozwolone postanowienia umowne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 6 czerwca 2018 roku T. B. – matka pozwanych zawarła z pierwotnym wierzycielem S. Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) Nr (...), na warunkach określonych niniejszą umową i Regulaminem, stanowiącym załącznik nr 1 do umowy.

Zabezpieczeniem pożyczki było zawarcie przez pożyczkobiorcę J. B. (1) umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor, weksel własny in blanco oraz poręczenie Fundacji Fundusz (...).

Kwota pożyczki z uwzględnieniem kredytowanych kosztów, w tym prowizji z tytułu udzielenia pożyczki, kosztów dodatkowych związanych z zawarciem umowy oraz kosztów związanych z ustanowieniem zabezpieczeń wyniosła kwotę 60 000,00 złotych. Całkowita kwota kredytu (pożyczki) wynosiła 36 111,86 złotych, przy czym nie obejmowała ona kredytowanych przez Kasę kosztów pożyczki, natomiast szacunkowy całkowity koszt kredytu (pożyczki) ustalono na kwotę 56 873,62 złotych, zaś szacunkową wartość odsetek – 32 985,48 złotych. T. B. była również zobowiązana do poniesienia kosztów związanych z zawarciem umowy w postaci prowizji z tytułu udzielenia pożyczki w wysokości 12 900,00 złotych, opłaty za przelew pożyczki/kredytu na konto zewnętrzne – 8,82 złotych, opłaty za przelew składki ubezpieczeniowej w wysokości 23,84 złotych oraz kosztów związanych z ustanowieniem zabezpieczeń w wysokości 7 946,48 złotych tytułem umowy ubezpieczenia indywidualnego i 3 009,00 złotych za poręczenie Fundacji Fundusz (...).

Pożyczkobiorca zobowiązała się do spłaty pożyczonej kwoty do dnia 10 maja 2028 roku w miesięcznych ratach płatnych bez wezwania zgodnie z planem spłaty. Rata miesięczna wynosiła 781,39 złotych. W razie nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, naliczane miały być odsetki wg stopy odsetek obowiązującej dla pożyczek przeterminowanych, nie więcej niż czterokrotność wysokości odsetek kredytu lombardowego NBP.

Zgodnie z § 28 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek w (...), który stanowił integralną część umowy pożyczki, w razie ustania członkostwa, w tym w przypadku śmierci pożyczkobiorcy/kredytobiorcy roszczenie o zwrot pożyczki/kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa, a takie ma miejsce w chwili śmierci.

J. B. (2) była członkiem (...) i posiadała rachunek osobisty - Indywidualne Konto Spółdzielcze (IKS), na który została dokonana wypłata pożyczki i za pomocą którego była spłacana. Pożyczka została przelana na rachunek osobisty IKS J. B. (2) dnia 6 czerwca 2018 roku i rozdysponowana zgodnie z dyspozycjami pożyczkobiorcy.

/ dowód: umowa pożyczki k. 36-39, załącznik do wniosko-polisy - k. 97-98, wniosek – polisa indywidualnego ubezpieczenia – k. 99-100, zeznania świadka M. D. – k. 310, zeznania świadka A. B. – k. 310, regulamin k. 45-46, wniosek o przyznanie pożyczki k. 104-105, oświadczenia – k. 106-107, dyspozycja wypłaty przelewem – k. 108, dokumenty wypłaty - k. 112-116, zestawienie operacji z rachunku płatniczego – k. 117-126, rozliczenie wysokości zadłużenia k. 95, deklaracja członkowska k. 96, regulamin indywidualnych kont – k. 127-129, zaświadczenie – k. 140, Regulamin działalności poręczeniowej Fundacji Fundusz (...) – k. 131, decyzja ZUS – k. 148, 181-183 uchwały wraz z tabelami prowizji i opłat – k. 152-156, harmonogram spłat – k. 132-133, ogólne warunki ubezpieczenia (...) k. 134-142, pełnomocnictwa – k. 159-160, 162-162, tabela zmian oprocentowania – k. 143 /

T. B. zmarła 15 września 2019 roku, nie regulując należności wynikających z zawartej z pożyczkodawcą przedmiotowej umowy.

/ dowód: odpis skrócony aktu zgonu - k. 40 /

W związku ze śmiercią pożyczkobiorcy T. S. Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. skierowała roszczenie o spłatę jej zadłużenia do ubezpieczyciela. Ubezpieczyciel (...) z siedzibą w S. pismem z dnia 4 grudnia 2019 roku odmówił wypłaty świadczenia z ubezpieczenia powołując się na okoliczności wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela.

/ dowód: pismo (...) k. 103 /

Nie nastąpiło również zdarzenie, które zaktualizowałoby odpowiedzialność z tytułu poręczenia przez Fundację Fundusz (...) . Warunki udzielenia poręczenia przewidywały bowiem, że fundusz wykona zobowiązanie wynikające z poręczenia, jeżeli wobec klienta zostanie stwierdzona urzędowym dokumentem bezskuteczność egzekucji.

/ dowód: regulamin działalności poręczeniowej Fundacji Fundusz (...) – k. 131 /

Dnia 18 lutego 2022 roku Sąd Rejonowy w Głubczycach w sprawie sygn. akt I Ns 162/20 stwierdził, że spadek po T. B. na podstawie ustawy dziedziczą synowie P. B. (2) i P. B. (1) po ½ części każdy z nich.

/ dowód: postanowienie - k. 49 /

Pierwotny wierzyciel Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. umową z dnia 28 lutego 2020 roku dokonał przelewu tej wierzytelności na rzecz (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...).

/dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 22-24 oraz dokumenty jak karta 9-21, 25-35 /

Pismami zatytułowanymi „Przedsądowe wezwanie do zapłaty", datowanymi na dzień 2 czerwca 2022 roku, a kierowanymi do pozwanych, strona powodowa wezwała P. B. (1) i P. B. (2) - jako spadkobierców T. B., do zapłaty kwoty 67 378,51 złotych z tytułu udzielonej spadkodawcy pożyczki, na które składała się kwota: 50 393,03 złotych – kapitał pożyczki, 16 965,48 złotych – odsetki oraz 20,00 złotych koszty poniesione przez wierzyciela w następstwie działań windykacyjnych.

/ dowód: przedsądowe wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniami nadania – k. 41-44 /

U T. B. w kwietniu 2019 roku po wykonaniu USG jamy brzusznej w SP ZOZ w G. rozpoznano marskość wątroby.

/ dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 189-190 /

Na dzień wniesienia pozwu zaległa kwota w wysokości 69 979,00 złotych składała się pozostałego kapitału pożyczki w wysokości 50 393,03 złotych oraz wszystkich odsetek w łącznej wysokości 19 585,22 złotych.

/ dowód: raport spłaty - k. 50-52 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Sąd ustalił stan faktyczny w istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kwestiach na podstawie przedstawionych do sprawy dowodów, którym dał wiarę w całości albowiem ich rzetelność i wiarygodność nie budzi żadnych wątpliwości. Uwzględnił także zeznania świadków M. D. i A. B., które wprawdzie nie pamiętały okoliczności zawierania umowy z T. B., jednak opisały jak wyglądały procedury zawierania umów w (...) czy też ustalanie ofert z klientem.

W przedmiotowej sprawie kwestią bezsporną było, że T. B. zawarła z pierwotnym wierzycielem S. Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) Nr (...), jak również to, że nie uregulowała w całości należności wynikających z zawartej umowy. Poza sporem pozostawała również okoliczność, iż powód jest nabywcą

wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki o nr (...), jak i to, że na P. B. (2) i P. B. (1) przeszły prawa i obowiązki zmarłego pożyczkobiorcy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zobowiązanie do zwrotu pożyczki - kredytu konsumenckiego zmarłej T. B. wchodzi w skład spadku po niej jako dług spadkowy, zgodnie bowiem z art. 922 § 1 k.c. na spadkobierców przechodzą prawa i obowiązki majątkowe wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, których podmiotem był spadkodawca, niezależnie od źródła, z którego dany stosunek obligacyjny wypływa.

Należy w tym miejscu podkreślić, że umowę pożyczki jako kredytu konsumenckiego regulują przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie natomiast z art. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, ustawę stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, który spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi.

P. B. (2) i P. B. (1) są spadkobiercami spadku po T. B. po ½ części każdy z nich. Tym samym ponoszą on odpowiedzialność za uregulowanie wobec wierzycieli spadkowych długów T. B. do wysokości określonej wartością aktywów. Stosownie natomiast do treści art. 1034 § 1 k.c. – do chwili działu spadku – spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.

W ocenie Sądu, w toku postępowania powódka przedłożonymi dokumentami wykazała, że T. B. nie spłaciła kwoty zadłużenia, na które składały się: pozostały kapitał pożyczki w wysokości 50 393,03 złotych oraz odsetki w łącznej wysokości 19 585,22 złotych.

Odnosząc się do zarzutów zgłoszonych przez pozwanych to w ocenie Sądu zupełnie chybione jest powoływanie się przez nich na przepis art. 5 k.c. i zarzucanie powodowi nadużywania przysługującego mu prawa. W ocenie Sądu klauzula generalna zawarta w przepisie art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy i można ją stosować tylko w sytuacji, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osobę.

Nieuprawniony jest także zdaniem Sądu zarzut niewykazania daty wymagalności roszczenia. Wymagalność pożyczki należało bowiem niewątpliwie przyjąć w oparciu o datę zgonu pożyczkobiorcy, ponieważ zgodnie z § 28 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek w (...), który stanowił integralną część umowy pożyczki, w razie ustania członkostwa, w tym w przypadku śmierci pożyczkobiorcy/kredytobiorcy roszczenie o zwrot

pożyczki/kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa, a takie ma miejsce w chwili śmierci. Postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności powoduje natomiast obowiązek bezzwłocznej spłaty całego zadłużenia z tytułu wykorzystania pożyczki wraz z należnymi odsetkami i innymi kosztami. Niewątpliwie zatem powód miał prawo z dniem śmieci T. B. postawić w stan natychmiastowej wymagalności niespłaconą przez nią pożyczkę, a obowiązkiem jej spłaty obciążyć jej spadkobierców.

Chybiony jest także zdaniem Sądu zarzut niewykazania istnienia powództwa co do jego wysokości. Powód celem wykazania wysokości kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu przedłożył szereg dokumentów, w tym rozliczenie wysokości zadłużenia, w którym widnieją wpłacane i zaksięgowane na poczet pożyczki kwoty, ich daty, a także wysokość odsetek karnych i umownych oraz koszty upomnień. Dołączono również zestawienie operacji z rachunku płatniczego IKS+, którego zapisy współgrają z wyliczeniami powoda i w ocenie Sądu w pełni wykazują jego roszczenie. Strona pozwana kwestionując prawidłowość wyliczeń dochodzonej kwoty, nie przedłożyła, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 k.c., żadnych dowodów na to, że przedłożone przez powoda rozliczenie zadłużenia czy też zestawienie operacji, są nierzetelne bądź niewiarygodne. Nie wykazała też aby spełniła swój obowiązek w wyższym zakresie, niż twierdzi.

Sąd nie podziela również argumentacji pozwanego o abuzywności postanowień umownych dotyczących naliczania prowizji czy też innych, dodatkowych opłat. Obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, która obok odsetek stanowi wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych i jest powszechnie stosowana nie tylko przez podmioty oferujące pożyczki krótkoterminowe, ale także instytucje bankowe. Na takiej samej zasadzie dozwolone jest pobieranie od pożyczkobiorców opłat przygotowawczych, czy też za udzielenie pożyczki. Ustalone przez powoda opłaty mieszczą się przy tym w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Niewątpliwie przy tym pożyczkobiorca miała pełną wiedzę o wysokości opłat, które zobowiązana była uiścić, gdyż zostały one precyzyjnie i jednoznacznie wskazane w samej umowie, jak i w załączonym do niej harmonogramie spłat. Została też szczegółowo poinformowana o przysługujących jej prawach i ciążących na niej obowiązkach, co sama potwierdziła swoim podpisem.

Pozwani kwestionowali także kwestie ubezpieczenia, w tym tego czy podlegało ono jakiejkolwiek negocjacji. Niewątpliwie, jak wynika z dołączonych dokumentów, przystąpienie do umowy ubezpieczenia indywidualnego Twój Walor było jedną z form zabezpieczenia pożyczki. Przy czym pożyczkobiorca podpisała stosowne oświadczenia, potwierdzając, że w pełni akceptuje treść Ogólnych Warunków Ubezpieczenia z którymi się zapoznała oraz, że zostały jej dostarczone informacje dotyczące ubezpieczenia, wobec czego uznać należy, że dobrowolnie przystąpiła do ubezpieczenia. Co więcej - kwota składki za cały okres ochrony ubezpieczeniowej – jak wynika z przedłożonych przez powoda dokumentów, została pobrana jednorazowo w dniu 06 czerwca 2018 roku, zaś dniu 30 października 2019 roku część składki za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej (tj. kwota 5 853,78 złotych), została zwrócona i zaliczona na poczet zadłużenia z tytułu pożyczki.

Nieuprawnione są także, zdaniem Sądu zarzuty o wyzysku pożyczkobiorcy, jego braku świadomości i swobodnego powzięcia decyzji i wyrażenia woli w dniu zawarcia umowy pożyczki. Całokształt zgromadzonych dowodów, w tym przedkładane przez nią przy zawieraniu umowy dokumenty i treść oświadczeń, przekonuje o tym, że J. B. (2) zawierając umowę pożyczki działała z dostatecznym rozeznaniem, a jej oświadczenia woli nie zostały złożone w warunkach braku świadomości i swobody w rozumieniu art. 82 k.c.

W tym miejscu należy zauważyć, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. Wymagalność w niniejszej sprawie została ustalona z dniem śmierci dłużnika głównego, tj. pożyczkobiorczyni T. B., czyli z dniem postawienia pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności, co miało miejsce 15 września 2019 roku, zaś powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone w dniu 2 sierpnia 2022 roku, a zatem nie upłynął trzyletni termin przedawnienia, który w niniejszej sprawie znajdował zastosowanie.

Zatem, skoro powód wykazał wysokość i zasadność dochodzonego roszczenia, natomiast strona pozwana oprócz ogólnych sformułowań nie przedstawiła na ich poparcie żadnego wiarygodnego materiału dowodowego, dlatego Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanych P. B. (1) i P. B. (2) solidarnie na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 69 978,25 złotych z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 22 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywających niniejszy spór pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 8 936,00 zł, w tym 5 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Dodatkowo kwotę tą zasądzono wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, po myśli art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak na wstępie.